1. Η ανακάλυψη του αλφαβήτου
2. Η δημιουργία της αλφαβητικής γραφής
3. Ποιος ανακάλυψε το αλφάβητο
4. Πού ανακαλύφθηκε το αλφάβητο
5. Πότε ανακαλύφθηκε το αλφάβητο
6. Γιατί οι Έλληνες αναζήτησαν ένα νέο σύστημα γραφής
Κατά τον Diringer, η συμβολή των Ελλήνων στο αλφάβητο ήταν μεγαλύτερη από οποιαδήποτε άλλη (paramount). Το ελληνικό επίτευγμα ήταν, συνεχίζει, το ότι πρόβλεψαν γράμματα και για τα φωνήεντα. Σύμφωνα και φωνήεντα μαζί στο ελληνικό αλφάβητο δημιούργησαν ένα σύστημα γραφής ταυτόχρονα εύχρηστο, αναμφίβολο και ακριβές αναφέρει. (Εγκυκλοπαίδεια «Πάπυρος Λαρούς Μπριτάννικα», άρθρο «Αλφάβητα»).
Όμως η αναφορά αυτή δεν ανταποκρίνεται ακριβώς σε αυτό που συνέβη. Αν οι Έλληνες απλά είχαν εισαγάγει φωνήεντα σε μια σημιτική γραφή θα έγραφαν ένα γράμμα για κάθε συλλαβή, θα έγραφαν τις συλλαβές που διέφεραν μόνο κατά το φωνήεν τους με το ίδιο γράμμα και θα είχαν γράμματα και για τις φωνηεντικές συλλαβές. Θα είχαν δηλαδή ξαναδημιουργήσει γραφή παρόμοια στη λειτουργία με την ουγκαριτική γραφή. Η ελληνική γραμμική Β αν και ήταν παλαιότερη από την ουγγαριτική, επέτρεπε ακριβέστερη και ευκολότερη ανάγνωση των κειμένων. Και σε αυτούς τους τομείς η γραφή των Ελλήνων της Κύπρου πλεονεκτούσε ακόμη περισσότερο έναντι των σημιτικών γραφών. Η φοινικική γραφή υστερούσε από την ουγγαριτική στις δυνατότητες απόδοσης μιας γλώσσας αφού δεν είχε γράμματα για τις φωνηεντικές συλλαβές ενώ η ουγγαριτική είχε όπως είχαν και η παλαιότερή της γραμμική Β και το κυπριακό συλλαβάριο.
Οι Έλληνες όμως έκαναν κάτι πολύ πιο σημαντικό. Δημιούργησαν ένα νέο είδος συστημάτων γραφής. Στις σημιτικές γραφές κάθε συλλαβή γράφεται με ένα γράμμα και κάθε γράμμα αποδίδει μια συλλαβή και μάλιστα όχι πλήρως καθορισμένη. Έτσι κάθε λέξη αναλύεται σε συλλαβές ατελώς προσδιορισμένες. Στις ελληνικές προαλφαβητικές γραφές συνέβαινε κάτι παρόμοιο. Οι λέξεις αναλύονταν σε συλλαβές και κάθε γράμμα απέδιδε μια συλλαβή, μόνο που η συλλαβή που αποδιδόταν με κάθε γράμμα ήταν καλύτερα προσδιορισμένη. και σε σχέση με τις σημιτικές γραφές, Ήταν σαφέστερο ή λιγότερο ασαφές το ποια συλλαβή θα διαβάσουμε για κάθε γράμμα στις ελληνικές συλλαβικές γραφές.
Στον αλφαβητικό τρόπο γραφής που επινόησαν οι Έλληνες κάθε λέξη αναλύεται σε συλλαβές αλλά και κάθε συλλαβή αναλύεται σε ακολουθία απλών ήχων, δηλαδή ήχων μη διαιρετών περαιτέρω. Τους απλούς τους μη δαιρετούς περαιτέρω γλωσσικούς ήχους οι Έλληνες τους ονόμασαν φθόγγους. Στην αλφαβητική γραφή τα γράμματα παριστάνουν τους φθόγγους, τους απλούς ήχους από τους οποίους κάθε συλλαβή αποτελείται. Και πέτυχαν έτσι μια γραφή που επιτρέπει άμεση ή αυτόματη και απολύτως ακριβή αναγνώριση των γλωσσικών ήχων.
Το μεγάλο επίτευγμα των Ελλήνων ήταν ότι ανακάλυψαν ότι οι συλλαβικοί ήχοι είναι εν γένει σύνθετοι ήχοι και κατέγραψαν όλους τους απλούς ήχους από τους οποίους σχηματίζονται ανακαλύπτοντας έτσι το αλφάβητο των απλών γλωσσικών ήχων. Το επίτευγμά τους είναι η ανακάλυψη των απλών ήχων, των ατόμων των γλωσσικών ήχων. Η ανακάλυψη των ατόμων των γλωσσικών ήχων έδωσε στους Έλληνες την ιδέα για την ατομική δομή της ύλης έχει γράψει ο Eric A. Havelock στο βιβλίο του The literate Revolution in Greece and Its Coultural Concequances.
Οι Έλληνες χρησιμοποίησαν αμέσως γράμματα για να καταγράψουν και να παραστήσουν όλους τους απλούς ήχους που ανακάλυψαν και στη συνέχεια έγραψαν κάθε συλλαβή ως σύνθετο εν γένει ήχο χρησιμοποιώντας τα γράμματα που παριστάνουν τους ήχους από τους οποίους κάθε συλλαβή απoτελείται, και δημιούργησαν έτσι την αλφαβητική γραφή.
Οι Diringer και Olson παρατηρούν ότι το αληθινό αλφάβητο, δηλαδή το ελληνικό αλφαβητικό σύστημα, παραμένει επί σχεδόν 3000 χρόνια ένα μοναδικό, ένα εντελώς διαφορετικό από όλα τα άλλα (unparalleled), μέσο έκφρασης και επικοινωνίας και στις πιο ιδιαίτερες εθνότητες και γλώσσες. (Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Λαρούς Μπριτάννικα, άρθρο Αλφάβητα και Εγκυκλοπαίδεια Britannica, άρθρο Alphabet. Το πρώτο άρθρο το υπογράφει ο Diringer, το δεύτερο οι Olson και Diringer ). Ας δούμε τι και πώς μπορεί να οδήγησε σε μια τέτοια ανακάλυψη.
Με το αλφάβητο γράφτηκε αρχικά η ελληνική γλώσσα, είναι επομένως εύλογο να θεωρήσουμε ότι Έλληνας το ανακάλυψε. Αυτός που το ανακάλυψε γνώριζε φυσικά καλά την ελληνική γλώσσα και πρέπει να γνώριζε και την ελληνική κυπριακή γραφή. Ο Woodard το δείχνει με πολύ πειστικό τρόπο. Κάποιοι θεωρούν ότι γνώριζε και τη φοινικική γραφή αλλά αυτό δεν πρόσθεσε κάτι σημαντικό.
Ο Γάλλος γλωσσολόγος Μεγιέ (A.Meillet) έλεγε ότι οι επινοητές των διαφόρων συστημάτων γραφής ήταν μεγάλοι γλωσσολόγοι.
Ο καθηγητής Ανδρόνικος υποστήριζε ότι αυτού του είδους πολιτιστικά αγαθά, δεν αποτελούν τυχαία δημιουργήματα κοινών ανθρώπων για την εξυπηρέτηση πρόχειρων μικροαναγκών αλλά δημιουργήματα μιας προσωπικότητας με μοναδική ιδιοφυΐα και έμπνευση.(Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Λαρούς Μπριτάννικα, τόμος Ελλάς, άρθρο Γραφές και Αλφάβητα, Αλφαβητική Γραφή ). Ο Τόϋνμπη έχει γράψει ότι οι Έλληνες ήταν τελειομανείς1.
Μπορούμε και πρέπει να αναγνωρίσουμε στον επινοητή του αλφαβήτου ότι κατανοούσε καλά την ουσία των γλωσσικών ζητημάτων, ότι τον χαρακτήριζε εξαιρετική ευφυΐα, ότι επεδίωκε να αναλύσει όσο το δυνατόν πληρέστερα και να κατανοήσει σε βάθος ό,τι μελετούσε και την τελειότητα του αποτελέσματος σε ό,τι επιχειρούσε. Ότι ακόμη ένοιωθε ιδιαίτερα επιτακτική την ανάγκη για την πόλη του ή και για τον ίδιο, να δημιουργηθεί ένα νέο σύστημα γραφής και ότι κατά την επινόηση του αλφαβήτου είχε ιδιαίτερη έμπνευση.
Έχει ήδη αναφερθεί ότι η φοινικική γραφή υστερούσε σημαντικά έναντι του κυπριακού συλλαβαρίου στην ακρίβεια απόδοσης των γλωσσικών ήχων αλλά το κυπριακό συλλαβάριο είχε 56 γράμματα ενώ η φοινικική γραφή μόνο 22. Ο επινοητής επιθυμούσε και επεδίωξε να δημιουργήσει μια γραφή με τόσα λίγα γράμματα όσα η φοινικική που θα απέδιδε όμως τους γλωσσικούς ήχους τουλάχιστον με όση ακρίβεια τους απέδιδε το κυπριακό συλλαβάριο ή ακόμη και με απόλυτη ακρίβεια. Είχε και τις εμπειρίες που του επέτρεπαν να προχωρήσει. Συγκεκριμένα:
-H αναγνώριση στη γραμμική Β και στο κυπριακό συλλαβάριο των φωνηεντικών ήχων ως ιδιαιτέρων ήχων στην περίπτωση που σχημάτιζαν συλλαβή μόνοι τους, τον βοηθούσε να αντιληφθεί φωνηεντικούς ήχους ως μέρος του ήχου συλλαβών
- Oι τεχνικές που χρησιμοποιούντο στις ίδιες γραφές για την καταγραφή και την ανάγνωση συμπλεγμάτων συμφώνων και τελικών συμφώνων δείχνουν γνώση, ατελή έστω, συμφωνικών ήχων ως ιδιαιτέρων ήχων, γεγονός που βοηθούσε την αναγνώριση συμφωνικών ήχων ως ήχων συστατικών του ήχου των συλλαβών.
- Το ότι στις ίδιες πάντα γραφές, οι συλλαβές που διέφεραν μόνο κατά το φωνήεν τους γράφονταν με διαφορετικά γράμματα διευκόλυνε επίσης την αναγνώριση των συμφώνων και των φωνηέντων ως ιδιαιτέρων ήχων που αποτελούσαν μέρος του ήχου των συλλαβών.
Επιπροσθέτως:
-Η διερεύνηση του σε τι διαφέρουν και σε τι μοιάζουν οι συλλαβές κα, γα, χα που γράφονταν με το ίδιο γράμμα στη γραμμική Β και στο κυπριακό συλλαβάριο και με διαφορετικά γράμματα στο φοινικικό συλλαβάριο, οδηγούσε στον προσδιορισμό συμφωνικών και φωνηεντικών ήχων ως ιδιαιτέρων ήχων που αποτελούσαν μέρος των συλλαβικών ήχων. Το ίδιο ακριβώς συνέβαινε και με άλλες ομάδες συλλαβών όπως η ομάδα κο,γο, χο ή η ομάδα πε, βε φε και άλλες
Κάποια στιγμή ο επινοητής αναγνώρισε κάποιο φωνηεντικό ή συμφωνικό ήχο ως μέρος του ήχου μιας συλλαβής. Θα ήταν μάλλον μια απλή συλλαβή του τύπου σύμφωνο + φωνήεν. Ασφαλώς θα οδηγήθηκε με κάποια προσπάθεια στην ανακάλυψη και του άλλου απλού συστατικού ήχου της συλλαβής. Ανακάλυψε για παράδειγμα ότι ο ήχος [κα] αποτελείται από τους ήχους [κ] και [α]. Θα δοκίμασε με επιτυχία να κάνει το ίδιο και με κάποιες άλλες απλές συλλαβές.
Θα διαπίστωσε ότι οι ήχοι που προέκυπταν από την ανάλυση του ήχου των συλλαβών ήταν εντελώς απλοί, δεν αναλύονταν δηλαδή σε άλλους πιο απλούς ήχους. Του προξενούσε ίσως απορία ότι οι περισσότεροι από τους ήχους αυτούς δεν εκφέρονταν ποτέ αυτόνομα, δηλαδή ανεξάρτητα ο καθένας από άλλους ήχους, αλλά συνεκφέρονταν πάντοτε μαζί με άλλον ήχο για να σχηματίσουν τους γνωστούς στο αυτί του συλλαβικούς ήχους. Άλλοι πάλι απλοί ήχοι, τα φωνήεντα, του ήταν γνωστοί ως ολοκληρωμένοι συλλαβικοί ήχοι αλλά δεν τους είχε ποτέ μέχρι τότε αναγνωρίσει ως ήχους που αποτελούν μέρος μόνο του ήχου μιας συλλαβής.
Του πέρασε από το νου ότι αν όλους τους απλούς ήχους τους παρίστανε με γράμματα, θα μπορούσε με αυτά τα γράμματα να αποδώσει όλους τους συλλαβικούς ήχους. Θα αναρωτήθηκε και για το πόσοι τέτοιοι απλοί ήχοι υπήρχαν. Αυτές και άλλες σχετικές σκέψεις μπορεί να τον βασάνιζαν επί πολύ καιρό και ασφαλώς δεν θα εύρισκε άνθρωπο με τον οποίο θα μπορούσε να τις συζητήσει. Θα έπρεπε ο ίδιος να ελέγξει, ο ίδιος να δοκιμάσει. Θα έπρεπε να αναλύσει συστηματικά τους ήχους όλων των συλλαβών και να καταγράψει όλους τους ήχους που θα προέκυπταν.
Με την ανακάλυψη των φθόγγων και την ταυτόχρονη δημιουργία της αλφαβητικής γραφής, η πορεία εξέλιξης των συστημάτων γραφής ολοκληρώθηκε. Κατά τον Eric Havelock,
η λύση του αλφαβήτου ήταν λύση επαναστατική αλλά και πλήρης, και επειδή ήταν πλήρης τερμάτισε ουσιαστικά την εξέλιξη των συστημάτων γραφής.Έχουν περάσει σχεδόν 3000 χρόνια από την επινόηση της αλφαβητικής γραφής και κανείς δεν έχει αισθανθεί ότι χρειάζεται κάποια σημαντική αλλαγή ή βελτίωση αναφέρουν οι Diringer και Olson.
Ποιος ανακάλυψε το αλφάβητο;
Σε όσα συστήματα γραφής ξέρουμε ακριβώς πότε και πώς δημιουργήθηκαν, ξέρουμε ότι ένας ήταν ο δημιουργός τους. Ο Powell παραθέτει μια πυκνογραμμένη σελίδα με συστήματα γραφής και ονόματα δημιουργών. Ειδικότερα για το ελληνικό αλφάβητο ο Powell παρατηρεί ότι η ταυτότητα των γραμμάτων που χρησιμοποιήθηκαν στις τοπικές παραλλαγές του αλφαβήτου για τη γραφή των φωνηέντων δεν αφήνει αμφιβολία. Ένας ο δημιουργός έστω και αν αξιοποίησε την εργασία και άλλων. Ένας αλλά άγνωστος.
Κατά την ελληνική μυθολογία, τα πέντε φωνήεντα, το Β και το Τ τα ανακάλυψαν οι τρεις Μοίρες. Τα υπόλοιπα έντεκα σύμφωνα τα ανακάλυψε ο Παλαμήδης ο γιος του Ναύπλιου. Σε όλους αυτούς τους ήχους έδωσε μορφή και τους μετέτρεψε σε γράμματα ο Ερμής. ( Στους ήχους αυτούς προστέθηκαν το Ε και το Ω από τους ιερείς του Απόλλωνα και άλλα σύμφωνα από τον Επίμαρχο από τη Σικελία και από τον επιγραφοποιό Σιμωνίδη από την Κώ. Το τελευταίο πρέπει να είναι ιστορία. (Ρόμπερτ Γκρέιβς: Οι Ελληνικοί Μύθοι).
Η απόδοση της ανακάλυψης των φωνηέντων στις τρεις Μοίρες μπορεί να σημαίνει ότι αυτή η ανακάλυψη είναι πολύ παλιά. Μπορεί δηλαδή να ανάγεται στους χρόνους της πρώτης γραφής των Μινωιτών. Αυτό θα σήμαινε ότι και στην κατά πάσα πιθανότητα συλλαβική κρητική ιερογλυφική γραφή υπάρχουν και γράμματα σύμβολα φωνηεντικών συλλαβών. Επομένως η γραφή αυτή θα ήταν η πρώτη γραφή που είχε σύμβολα για φωνήεντα (φωνηεντικές συλλαβές), και για τον λόγο αυτόν και μόνο θα έπρεπε να θεωρηθεί ως γραφή πρόδρομη της αλφαβητικής. Τέλος αξιοσημείωτο είναι ότι και στο μύθο, η ανακάλυψη του αλφαβήτου είναι η ανακάλυψη των απλών γλωσσικών ήχων, (συμφώνων και φωνηέντων), που συνθέτουν τις συλλαβές. Η απόδοση γράμματος-συμβόλου σε κάθε έναν από αυτούς τους απλούς ήχους ακολούθησε. Έχουμε όμως πολλές απόψεις.
Οι Αγύπτιοι έλεγαν ότι τα φοινικικά γράμματα ήταν αιγυπτιακής αρχής.
Ο Πλάτων αναφέρει ότι ο Αιγύπτιος θεός Θευθ ή Θωθ πρώτος τα φωνήεντα (την ποικιλία των φωνών) κατενόησεν (Πλάτωνος Φαίδρος). Στη συνέχεια βρήκε και άλλο είδος γλωσσικών ήχων, αυτούς που στην εποχή του Πλάτωνα τους ονόμαζαν άφωνα. Για τον Θωθ αναφέρεται ακόμη ότι βρήκε και τους αριθμούς και τον λογισμό και τη γεωμετρία και την αστρονομία και παιγχνίδια όπως οι πεσσοί και οι κύβοι (ζάρια) και κυρίως τα γράμματα. Στην Ελλάδα ο θεός ο αντίστοιχος του θεού Θωθ ήταν ο θεός Ερμής. Ο Διόδωρος ο Σικελιώτης και ο Πλούταρχος αναφέρουν ότι ο Ερμής πρώτος εφεύρε τα γράμματα, και μερικοί λένε ότι οι χαρακτήρες των γραμμάτων εστάλησαν στους ανθρώπους από τον Ερμή, καταγεγραμμένοι σε φύλλα φοίνικος.
Οι Έλληνες έχουν πει ακόμη ότι το αλφάβητο έχει εφευρεθεί από την Αθηνά, από τον Ορφέα, από τον Προμηθέα όπως λέει ο ο Αισχύλος, από τον Μουσαίο, από τον Σίσυφο, από τον Φοίνικα ή την θυγατέρα του, από τις εννέα Μούσες που το παρέλαβαν από τον Δία.
Φοινικήια δε καλούνται τα γράμματα επειδή ως λέγει ο Ηρόδοτος, οι Φοίνικες τα ανακάλυψαν.
Φοινικήια τα γράμματα επειδή γράφονταν με κόκκινο χρώμα λέει ο Ευφρόνιος, ή επειδή γράφονταν σε φοινικικά πέταλα λέει ο Μένανδρος, ή επειδή εστάλησαν στους ανθρώπους από τον Ερμή γραμμένα σε φύλλα φοίνικα, ή από το όνομα της Φοινίκης της θυγατέρας του Ακταίωνος όπως λέει ο Μενεκράτης ο Ολύνθιος.
Είχε ειπωθεί ότι ο Κάδμος ο Φοίνικας ανακάλυψε τα γράμματα αλλά και ότι ο Κάδμος μόνο μετέφερε τα γράμματα στην Ελλάδα και ότι άλλοι τα ανακάλυψαν. Έχει ομως ειπωθεί και ότι ο Παλαμήδης ο υιός του Ναύπλιου τα ανακάλυψε.
Το ερώτημα μας είναι: Ποιος ανακάλυψε το αλφάβητο και επινόησε την αλφαβητική γραφή; Μιλάμε εδώ για το αλφάβητο των γλωσσικών ήχων.
Ο Ηρόδοτος (Τερψιχόρη 5.58) λέει : Οι δε Φοίνικες ούτοι οι συν Κάδμω απικόμενοι, των έσαν οι Γεφυραίοι .... εσήγαγον ....γράμματα ουκ εόντα πριν τοις Έλλησι, ως εμοί δοκέειν, πρώτα μεν τοίσι και άπαντες χρέωνται Φοίνικες.
Αυτό μεταφέρει τα ερωτήματα για τη δημιουργία του αλφαβήτου ένα βήμα πίσω. Δεν απαντά στο πώς βρέθηκε το αλφάβητο και η αλφαβητική γραφή. Απαντά μόνο το πώς ήρθε στην Ελλάδα και δεν ασχολείται με το αρχικό ερώτημα.
Και δεν αναφέρει κανείς σήμερα για το πότε και πώς κάποιοι - όχι Έλληνες- ανακάλυψαν (τάχα) το αλφάβητο. Και δεν υπάρχουν ούτε μύθοι ούτε θρύλοι άλλων λαών που αναφέρονται στο θέμα του αλφαβήτου. Μόνον ελληνικοί μύθοι, μόνον ελληνικοί θρύλοι, μόνον ελληνικές αναφορές υπάρχουν. Το θέμα δεν απασχόλησε άλλους λαούς. Και η Βίβλος τίποτε σχετικό δεν αναφέρει. Και απίστευτη και αιφνίδια άνοδος του πολιτισμού μόνο στην Ελλάδα υπήρξε. Και όλα αυτά είναι σοβαρότατα και δεν μπορεί να παραμερισθούν διά της σιωπής.
Ας εξετάσουμε όμως τις αναφορές του Ηροδότου.
Το παραπάνω απόσπασμα από την ιστορία του Ηρόδοτου λέει κάτι συγκεκριμένο. Αλλά μπορεί να έγιναν τα πράγματα έτσι όπως αναφέρονται; Η διήγηση για τον Κάδμο είναι βέβαια μυθική, αλλά θεωρείται ότι οι σχετικοί μύθοι έχουν ιστορικό πυρήνα.
Ο καθηγητής και ακαδημαΙκός Μιχαήλ Σακελλαρίου είχε γράψει όμως, (Ιστορία του Ελληνικού Έθνους τόμος 1, σελίδα 361), ότι οι Καδμείοι ή Φοίνικες που είχαν φτάσει στη Θήβα από τη Φοινίκη δεν προέρχονταν από την πόλη των Σημιτών Φοινίκων του Λιβάνου, αλλά από τη Φοινίκη της Ηπείρου. Είχε αναφέρει ακόμη ότι το όνομα Κάδμος στην ελληνική μυθολογία δεν είναι σημιτικής προέλευσης αλλά ινδοευρωπαϊκής και παράγεται από ρίζα που υπάρχει στο ελληνικό ρήμα κέκαδμαι, κέκασμαι που σημαίνει εξέχω, λάμπω. Η έννοια εξέχω ταιριάζει με το ύψος και η έννοια λάμπω ανταποκρίνεται στην αντανάκλαση του φωτός στα νερά. Αυτό εξηγεί γιατί το όνομα δόθηκε σε βράχους και σε ποτάμια. Στην περιοχή Φοινίκη της Ηπείρου βρίσκεται παραπόταμος του Καλαμά που ονομαζόταν Κάδμος. Επίσης το εθνικό Φοίνικες έχει θέμα που απαντάται στην ελληνική.[ φοινός (= βαθυκόκκινος) και φοινίξαι (= αιμάσαι). Και η πρώτη σημασία της λέξης φόνος ήταν αίμα]. Και έχει επίσης ένα επίθημα (-ικες), γνωστό από άλλα ονόματα ινδοευρωπαΙκών φύλων (Αίθικες, Γράϊκες ή Γραικοί, Τέμμικες , Θράικες).
Ακόμη το όνομα Φοινίκη είχε δοθεί στην Καρία και το όνομα Φοίνιξ δήλωνε ένα βουνό και ένα οχυρό της ίδιας χώρας καθώς και ένα ποτάμι της Λυκίας, όπου ποτέ δεν εισχώρησαν Σημίτες Φοίνικες. Εξ αιτίας αυτών των ονομασιών βουνού και οχυρού της Καρίας και ποταμού της Λυκίας, οι Φοίνικες που εγκαταστάθηκαν στη Θήβα δεν πρέπει να θεωρηθούν ελληνικό φύλλο λέει ο Μιχαήλ Σακελλαρίου. Είναι όμως λέει, ινδοευρωπαϊκό φύλο που καμμιά σχέση δεν έχει με τους Σημίτες Φοίνικες του Λιβάνου. Φυσικά, ούτε με τα γράμματα που χρησιμοποιούσαν οι Φοίνικες του Λιβάνου έχει καμιά σχέση.
Για τους Φοίνικες ή Καδμείους της Ηπείρου που εγκαταστάθηκαν στη Θήβα ο καθηγητής Μιχαήλ Σακελλαρίου δευκρινίζει ότι έφτασαν στη Θήβα περίπου το 1600 π.Χ. και ότι σύμφωνα με τις ελληνικές παραδόσεις εκτόπισαν από τη Βοιωτία τους Τέμμικες και τους Άονες και κρατήθηκαν εκεί, στη Βοιωτία δηλαδή, μέχρι το 1250π.Χ. περίπου. Οι Άονες και οι Τέμμικες αναφέρονται από τον κ. καθηγητή ως φύλα ινδοευρωπαϊκά αλλά όχι ελληνικά. Και φυσικά με όλες αυτές τις πληροφορίες το θέμα κλείνει .
Θεωρώ την άποψη του καθηγητού και ακαδημαϊκού Μιχαήλ Σακελλαρίου ως πιο έγκυρη από οποιαδήποτε άλλη άποψη. Άλλωστε, η αρχαιολογική έρευνα δεν έχει εντοπίσει ίχνος απλής έστω σημιτικής φοινικικής παρουσίας στην περιοχή. Και στη γλώσσα των Θηβαίων δεν εμφανίζεται απολύτως καμία σημιτική επιρροή. Και οι Αρχαίοι θεωρούσαν τους Θηβαίους ως Έλληνες και καμια αμφιβολία δεν είχε διατυπωθεί για αυτό. Αλλά πρέπει να προσθέσω ότι και αν ακόμη γίνει δεκτό ότι οι Καδμείοι που εγκαταστάθηκαν στη Θήβα ήταν οι Σημίτες Φοίνικες, είναι εύκολο να δειχθεί ότι δεν ήταν δυνατό να έχουν φέρει μαζί τους τα φοινικικά γράμματα που έμοιαζαν με τα ιωνικά. Ας το δούμε.
Πότε τοποθετείται η άφιξη και εγκατάσταση αυτών των Φοινίκων στην Ελλάδα; Δεν χρειάζεται να πούμε υπό τον Κάδμο γιατί εδώ δεχόμαστε ότι η λέξη Κάδμος είναι σημιτική και θεωρούμε ότι σημαίνει τον εξ ανατολών προερχόμενο και επομένως οι Φοίνικες που ήρθαν τότε στην Ελλάδα ήρθαν από τα ανατολικά και θα μπορούσε να αποκληθούν Καδμείοι.
Πότε λοιπόν θεωρείται ότι εγκαταστάθηκαν Σημίτες Καδμείοι στην Ελλάδα; Γύρω στο 1600 π.Χ.. Ο Κάδμος ίδρυσε τη Θήβα, και στη Θήβα έχουν βρεθεί μυκηναϊκά ευρήματα που δείχνουν πλούτο και ανάπτυξη στην πόλη κατά την περίοδο 1600 – 1400 προ Χριστού
Όμως το 1600 π.Χ. οι Έλληνες είχαν γραφή, τη γραμμική Β της οποίας το παλαιότερο δείγμα της (το βότσαλο της Καυκανιάς), χρονολογείται ως του 1650 π.Χ.. Αλλά οι Φοίνικες το 1600 π.Χ δεν είχαν γραφή. Πώς θα έφερνε ο Κάδμος φοινικικά γράμματα;
Και τα φοινικικά γράμματα που μοιάζουν με τα ιωνικά γράμματα πρωτοχρησιμοποιήθηκαν περί το 1100 π.Χ., δηλαδή 500 χρόνια μετά την υποτιθέμενη άφιξη του Κάδμου και των Καδμείων Σημιτών στην Ελλάδα
Δεν μπορεί λοιπόν τα γράμματα που ήξεραν την εποχή του Ηρόδοτου ως φοινικήια να τα έφερε στην Ελλάδα ο Σημίτης Κάδμος. Και από τον Ηρόδοτο ή από άλλους ή στους μύθους, δεν αναφέρεται άλλη εποχή εγκατάστασης Φοινίκων Σημιτών στην Ελλάδα. Δεν έφεραν επομένως Σημίτες Φοίνικες φοινικικά γράμματα στην Ελλάδα.
Γιατί όμως ο Ηρόδοτος έκανε αυτό το λάθος; Για τρεις κυρίως λόγους.
Ο πρώτος : Γιατί την εποχή του Ηρόδοτου οι Έλληνες υιοθετούσαν την άποψη του Εκαταίου του Μιλησίου (6ος αιώνας π.Χ. ), ότι ο πολιτισμός και το καινούργιο έρχονταν στην Ελλάδα από την Ανατολή . Και πολλοί διακατέχονταν από αυτήν την άποψη και εξ αιτίας αυτού, πολλοί Έλληνες θεωρούσαν τα γράμματα ως φοινικικά και μεταξύ αυτών και ο Ηρόδοτος.
Ο δεύτερος: Γιατί όπως ο ίδιος αναφέρει είχε δει γράμματα φοινικικά και αυτά του είχαν φανεί παρόμοια με τα ιωνικά αλφαβητικά γράμματα που θεωρούντο και ίσως ήταν νεότερα .
Ο τρίτος λόγος: Ο Ηρόδοτος δεν εύρισκε άλλη περίοδο ή άλλο μύθο που θα θεωρούσε ότι μπορεί να τον συνδέσει με μεταφορά των φοινικικών γραμμάτων στην Ελλάδα. Θα συζητήσουμε τους δύο πρώτους λόγους.
Σε ότι αφορά τώρα τον πρώτο λόγο πρέπει να πούμε ότι αυτή η κοινή πεποίθηση ότι ο πολιτισμός και το καινούργιο έρχονταν στην Ελλάδα από την ανατολή ήταν εσφαλμένη τουλάχιστον όσον αφορά το από πού προέρχονταν τα νέα συστήματα γραφής και το από που προέρχονταν τα γράμματά τους ως σχήματα στην εποχή από το 1600 π.Χ. μέχρι τον Ηρόδοτο. Γιατί ναι μεν τα πρώτα δείγματα προβαθμίδων γραφής ήταν Σουμεριακά και εμφανίστηκαν στη Μεσοποταμία περί το 8000 π.Χ. και το πρώτο σχετικά ολοκληρωμένο σύστημα γραφής εμφανίστηκε επίσης από τους Σουμέριους στην ίδια περιοχή περί το 3500 π.Χ., αλλά η συνέχεια εμφανίζει πολυπλοκότητες.
Το 1600 π.Χ. οι πρώτοι μεγάλοι πολιτισμοί (Σουμεριακός και Αιγυπτιακός), δεν άκμαζαν πλέον. Βρισκόταν σε ακμή ένας νεότερος πολιτισμός, ο μινωικός πολιτισμός της Κρήτης, που είχε αναπτύξει δύο δικά του και πρωτότυπα συστήματα γραφής. Από την Κρητική γραμμική Α προέρχονται τα προαλφαβητικά συστήματα γραφής που δημιουργήθηκαν ή χρησιμοποιήθηκαν στην Ελλάδα, στην Κύπρο και στις σημιτικές ακτές της Μεσογείου. Το αλφάβητο ανεδύθη από τα ελληνικά προαλφαβητικά συστήματα.
Ο τρόπος όμως λειτουργίας όλων των σημιτικών γραφών παρέμεινε ανεπηρέαστος αλλά δεν ήταν πρωτότυπος. Οι Σημίτες τον είχαν πάρει σχεδόν αυτούσιο, από τον αιγυπτιακό οδηγό προφοράς που χρησιμοποιείτο στην Αίγυπτο από το 2700 π.Χ..
Τα κρητικά συλλαβικά συστήματα γραφής εξ άλλου δεν αποτελούν απομίμηση άλλων συστημάτων γραφής και είναι κατά πολύ προγενέστερα των σημιτικών συλλαβικών γραφών. Γράμματα της γραμμικής Α παρουσιάζουν ομοιότητα ως προς το σχήμα τους, με γράμματα προβαθμίδων γραφής που είχαν εμφανιστεί στην κοιλάδα του Δούναβη και νοτιότερα στον βαλκανικό και ελλαδικό χώρο. Τα παλαιότερα δείγματα αυτών των προβαθμίδων γραφής χρονολογούνται ως προγενέστερα του έτους 5000 π.Χ..
Ο Έβανς διαπίστωσε και ομοιότητα φοινικικών γραμμάτων με γράμματα της γραμμικής Α. Όμως η γραμμική Α ήταν πολύ παλαιότερη από τη φοινικική γραφή και επομένως η οποιαδήποτε ομοιότητα μεταξύ των δύο γραφών θα σήμαινε επίδραση της γραμμικής Α επί της φοινικικής και όχι το αντίστροφο. Επί αυτού συμφωνούν όλοι, και αυτό πίστευε και ο Εβανς. Δεν είχαμε μεταφορά γραμμάτων από τις ακτές της Παλαιστίνης προς τον ελλαδικό χώρο αλλα αντιθέτως χρησιμοποίηση στις μεσογειακές σημιτικές ακτές γραφών προερχόμενων από τη γραμμική Α. Η άποψη ότι τάχα ο πολιτισμός και επομένως και τα γράμματα είχαν έρθει από την ανατολή ήταν εντελώς εσφαλμένη.
Τα γράμματα των σημιτικών γραφών προέρχονταν τελικά από τη νεότερη γραφή της φοινικικής πόλης Βύβλος. Η παλαιότερη γραφή της Βύβλου ήταν συλλαβική του τύπου των αιγαιακών συλλαβικών γραφών και περιελάμβανε 80 με 90 γράμματα παρόμοια με αιγαιακά. Είχε δημιουργηθεί υπό την άμεση επιρροή των κυπρομινωικών γραφών.
Η παλαιότερη σημιτική επιγραφή με την νέα γραφή της Βύβλου είναι η επιγραφή Αχιραμ από τη Βύβλο που χρονολογείται ως επιγραφή του τέλους του 12ου ή των αρχών του 11ου π.Χ. αιώνα. Αισθητά αργότερα το 1000 έρχονται επιγραφές σημιτικές της Βύβλου, νεότερες της επιγραφής Αχιραμ, γραμμένες με τα γράμματα της επιγραφής Άχιραμ. 22 γράμματα, καθαρά γραμμικά στην εμφάνιση. Η λειτουργία της όμως ήταν ακριβώς ίδια με τη λειτουργία των υπόλοιπων σημιτικών γραφών. Για κάθε συλλαβή έγραφαν ένα γράμμα και όλες τις συλλαβές που σήμερα θα λέγαμε ότι διαφέρουν μόνο κατά το φωνήεν τους, τις έγραφαν με το ίδιο γράμμα. Και κατά το διάβασμα διάβαζαν για κάθε γράμμα μια συλλαβή. Όμως δεν ήξεραν ποιαν ακριβώς συλλαβή θα διαβάσουν γιατί οι συλλαβές ΚΑ, ΚΕ, ΚΗ, ΚΟ, ΚΟΥ για παράδειγμα, γράφονταν όλες ως Κ. Επιπλέον δεν είχαν γράμματα για φωνηεντικές συλλαβές γιατί στις σημιτικές γλώσσες δεν υπάρχουν φωνηεντικές συλλαβές. Υπάρχουν όμως συμφωνικές συλλαβές. Στο παράδειγμά μας στην όμάδα των συλλαβών που γραφόταν ως Κ πρέπει να προσθέσουμε μιαν ακόμη συλλαβή βραχύτερης διάρκειας που διαβαζόταν περίπου ως Κ. Αυτό βέβαίως αύξανε την περαιτέρω την αμφιβολία για το πώς πρέπει να διαβάσουμε μια συγκεκριμένη συλλαβή.
Από όλες τις σημιτικές προσπάθειες που έγιναν τη δεύτερη χιλιετία π.Χ για τη δημιουργία νέου συστήματος γραφής, αυτό που δημιουργήθηκε στη Βύβλο κατά την αρχή του δέκατου αιώνα π.Χ., ήταν μακράν το πιο επιτυχές. Τα γράμματά του ήταν καθαρά γραμμικά. Αυτό αποτέλεσε το φοινικικό συλλαβάριο που εκπροσωπεί μία από τις 4 κύριες υποδιαιρέσεις των σημιτικών γραφών. Η δεύτερη εκπροσωπείται από την παλαιστινιακή γραφή και η τρίτη από την αραμαϊκή γραφή. Και στις δύο αυτές γραφές υιοθετήθηκε σύνολο γραμμάτων που προερχόταν άμεσα από το φοινικικό.
Η τέταρτη κύρια υποδιαίρεση αντιπροσωπεύεται από τη νοτιοαραβική γραφή. Περιλαμβάνει 29 γράμματα. Θεωρείται ότι εμφανίστηκε μεταξύ του 1000 και του 500 π.Χ. Έχουν προταθεί χρονολογίες και προγενέστερες και μεταγενέστερες από αυτό το διάστημα ως χρονολογίες πρώτης της εμφανίσεως. Κάποια γράμματά της προέρχονται από τα γράμματα τα φοινικικά, κάποια άλλα όμως δείχνουν να έχουν άλλη προέλευση ή να αποτελουν πρωτότυπη δημιουργία αναφέρει ο Gelb. Ο μεγαλύτερος αριθμός γραμμάτων του ουγγαριτικού του νοτιοαραβικού, άλλων αραβικών συστημάτων αλλά και του αιθιοπικού συστήματος γραφής, οφείλεται στο γεγονός ότι με τις σχετικές γραφές γράφτηκαν γλώσσες με μεγαλύτερο αριθμό συλλαβικών ήχων από τις άλλες σημιτικές γλώσσες.
Με τις εξαιρέσεις που αναφέραμε κατά νου, μπορεί να ειπωθεί ότι η νεότερη γραφή της Βύβλου αποτέλεσε ως προς τα σχήματα των γραμμάτων, το πρότυπο όλων των σημιτικών συστημάτων γραφής εκτός του ουγγαριτικού. Ως προς τη λειτουργία τους όμως όλα τα σημιτικά συστήματα γραφής ήταν ίδια με τον πανάρχαιο αιγυπτιακό οδηγό προφοράς. Όπως είπαμε, για κάθε συλλαβή γραφόταν ένα γράμμα και συλλαβές που διέφεραν μόνο κατά το φωνήεν γράφονταν με το ίδιο γράμμα. Αλλά τα γράμματα τους ήταν τώρα παρόμοια με τα γράμματα της νέας γραφής τησ Βύβλου που ήταν παρόμοια με τα γράμματα της παλαιάς γραφής της Βύβλου που είχαν δημιουργηθεί υπό την επιρροή των κυπρομινωικών γραφών.
Κάτι ανάλογο είχε συμβεί και με την Ουγγαριτική γραφή. Στην ουγγαριτική γραφή που είναι αρκετά προγενέστερη των αμέσως παραπάνω αναφερομένων σημιτικών γραφών αλλά αρκετά μεταγενέστερη της γραμμικής Β, χρησιμοποιούντο χαρακτήρες που ο κάθε ένας σχηματιζόταν από ένα σύνολο μικρών σφηνών. Η ουγγαριτική γραφή ήταν σφηνοειδής γραφή ως προς τη μορφή των γραμμάτων της αλλά κατά τη χρήση της για τη γραφή σημιτικών γλωσσών ήταν ως προς τον τρόπο λειτουργίας της, γραφή ακριβώς ίδια με τις υπόλοιπες σημιτικές γραφές και με τον αιγυπτιακό οδηγό προφοράς του 2700 π.Χ. από τον οποίο οι σημιτικές γραφές προέρχονται. Με κάθε γράμμα έγραφαν και διάβαζαν μια συλλαβή που σήμερα θα λέγαμε ότι ήταν της μορφής σύμφωνο ή σύμφωνο+φωνήεν. Τα σύμφωνα και τα φωνήεντα των συλλαβών όμως δεν τα ήξεραν. Ήξεραν μόνο ακέραιους συλλαβικούς ήχους. Εν πάσει περιπτώσει σήμερα μπορούμε να πούμε ότι συλλαβές που σήμερα ξέρουμε ότι διέφεραν μόνο κατά το φωνήεν τους τις έγραφαν με το ίδιο γράμμα. Ας σημειωθεί όμως ότι κατά τη χρήση της ουγγαριτικής γραφής για τη γραπτή απόδοση της χουριτικής γλώσσας χρησιμοποιούντο τρία επί πλέον γράμματα που παρίσταναν τρεις διαφορετικές μεταξύ τους συλλαβές που σήμερα ξέρουμε ότι ήταν φωνηεντικές συλλαβές, δηλαδή συλλαβές που σχηματίζονται με την εκφορά μόνο ενός φωνηεντικού ήχου. Για παράδειγμα, φωνηεντική είναι η τελευταία συλλαβή της λέξης ΜΑΡΙΑ. Αυτό συνέβαινε γιατί η χουριτική γλώσσα είχε φωνηεντικές συλλαβές. Αυτά τα γράμματα δεν χρησιμοποιούντο για τη γραφή των σημιτικών γλωσσών γιατί στις σημιτικές γλώσσες δεν υπάρχουν φωνηεντικές συλλαβές.
Πρέπει ακόμη να θυμόμαστε ότι και οι Έλληνες γνώρισαν τη γραφή από τους Μινωίτες (που τώρα πια ξέρουμε ότι ήταν Έλληνες, μιλούσαν ελληνικά), και το πρώτο σύστημα γραφής της μυκηναϊκής ελληνικής γλώσσας η γραμμική Β, άμεσα από τη μινωική γραμμική Α προέρχεται. Από τη γραμμική Α προέρχονται και οι κυπρομινωικές ΙΙ και ΙΙΙ. και εμμέσως μέσω αυτών, η παλαιά γραφή της Βύβλου. Η κυπρομινωική Ι χρησιμοποιήθηκε στην Κύπρο επί 500 περίπου χρόνια, και από αυτήν προήλθε η συλλαβική γραφή των Ελλήνων της Κύπρου. Οι κυπρομινωικές ΙΙ και ΙΙΙ εμφανίζονται στην περιοχή των ακτών της Παλαιστίνης και επηρέασαν άμεσα και την παλαιά γραφή της Βύβλου. Τροποποιημένη κυπρομινωική γραφή φαίνεται ότι είχαν υιοθετήσει και οι Φιλισταίοι της Παλαιστίνης, μάλιστα πριν το 1200 π.Χ..
Η ελληνική γραμμική Β και η συλλαβική γραφή των Ελλήνων της Κύπρου ήταν συλλαβικές γραφές που επίσης προέρχονταν αμέσως η πρώτη και εμμέσως η δεύτερη, από τη γραμμική Α.
Οι σημιτικές και οι ελληνικές προαλφαβητικές γραφές αν και ήταν και οι μεν και οι δε συλλαβικές, είχαν σημαντικές διαφορές μεταξύ τους ως προς τον τρόπο λειτουργίας τους.
Ως προς τον τρόπο λειτουργίας τους όλα τα σημιτικά συστήματα γραφής συμπεριλαμβανομένου του ουγγαριτικού ήταν ίδια με τον αιγυπτιακό οδηγό προφοράς του 2700π.Χ. από τον οποίο προήλθαν. Δεν έφτασαν ποτέ σε ένα σύστημα γραφής με διαφορετική λειτουργία πριν την έλευση του ελληνικού αλφαβήτου.
Οι αιγαιακές γραφές ήταν παρόμοια μεταξύ τους συστήματα γραφής ως προς τον τρόπο λειτουργίας, και ξεκινούν με τις μινωικές γραφές, γραφές σημαντικά νεότερες από την αιγυπτιακή. Σημαντικότερη ήταν η γραμμική Α. Ακόμη η ελληνική γλώσσα είχε φωνηεντικές συλλαβές και για αυτόν το λόγο υπήρχαν στις ελληνικές συλλαβικές γραφές πέντε γράμματα που αποτελούσαν σύμβολα φωνηεντικών συλλσβών. Επιπλέον στη νεότερη συλλαβική γραφή των Ελλήνων της Κύπρου εντοπίζονται βελτιώσεις του τρόπου λειτουργίας σε σχέση με την παλαιότερή της γραμμική Β, γραφή των Μυκηναίων Ελλήνων. .Και μπορεί να υποτεθεί ότι αντίστοιχη βελτίωση μπορεί να υπήρξε και από τη γραμμική Α προς τη γραμμική Β. Μπορεί δηλαδή η απόδοση συμπλεγμάτων συμφώνων με ειδική τεχνική που επέτρεπε την αναγνώρισή τους κατά την ανάγνωση, να πρωτοεμφανίστηκε στη γραμμική Β.
Ας συζητήσουμε τώρα το θέμα του τρόπου λειτουργίας των διαφόρων συλλαβικών συστημάτων γραφής.
Σε όλες γενικά τις συλλαβικές γραφές εφαρμόζεται η αρχή της οικονομίας. Τι σημαίνει αυτό; Σημαίνει ότι επειδή σε όλες τις γλώσσες ο αριθμός των συλλαβών είναι πολύ μεγάλος, αναζητούνται και εφαρμόζονται πάντοτε ιδιαίτεροι τρόποι για να μειωθεί ο αριθμός των απαιτουμένων γραμμάτων. Αυτό ανιχνεύεται σε όλα τα συλλαβικά συστήματα γραφής. Πλήρη συλλαβικά συστήματα δεν υπήρξαν.
Τα συλλαβάρια στις σφηνοειδείς γραφές είχαν 100-130 γράμματα, στις σημιτικές 22-30. Η γραμμική Α και γραμμική Β είχαν από 90 περίπου γράμματα, το κυπριακό συλλαβάριο 56 και το ιαπωνικό 46.
Ένας τρόπος για να μειώσουν τον αριθμό των απαιτουμένων γραμμάτων ήταν το να αφήνουν κάποιες συλλαβές χωρίς να τις παριστάνουν με κανένα γράμμα, και να τις αποδίδουν με κατάλληλη «ορθογραφία». Με αυτόν τον τρόπο αποδόθηκαν στις ελληνικές προαλφαβητικές γραφές, συλλαβές με συμπλέγματα συμφώνων. Αυτός ο τρόπος δεν δημιουργεί ιδιαίτερα προβλήματα αλλά αντιθέτως βοηθά στο να αναγνωρισθούν απλοί συμφωνικοί ήχοι ως μέρος του ήχου των συλλαβών.
Ένας άλλος τρόπος ήταν το να παριστάνουν με ένα γράμμα οποιαδήποτε από τις συλλαβές μιας ομάδας παρόμοιων συλλαβών. Αυτό γίνεται και στα σφηνοειδή συλλαβάρια της Μεσοποταμίας, και σε κάποια παλαιότερα συστήματα γραφής όπως το παλαιό ακκαδικό και το παλαιό ασσυριακό αλλά και σε όλες τις συλλαβικές γραφές. Σε όλες τις σφηνοειδείς γραφές, οι συλλαβές li και le έχουν ένα σύμβολο όπως επίσης οι συλλαβές mi και me και οι συλλαβές ni και ne.
Στη γραμμική Β και στο κυπριακό συλλαβάριο υπήρχαν και γράμματα για τις φωνηεντικές συλλαβές. Σε αυτές τις γραφές οι συλλαβές του τύπου Σ+Φ που είχαν το ίδιο φωνήεν και οποιοδήποτε από τα τρία ουρανικά σύμφωνα (κ,γ,χ) γράφονταν με το ίδιο γράμμα. Το ίδιο γινόταν και σε συλλαβές του ίδιου τύπου που είχαν το ίδιο φωνήεν όταν το σύμφωνο ήταν οποιοδήποτε από τα χειλικά σύμφωνα (π,β,φ). Αυτά βοήθησαν στο να αναγνωρισθούν αργότερα, απλοί φωνηεντικοί ή συμφωνικοί ήχοι ως μέρος του ήχου συλλαβών.
Επίσης δεν υπήρχε διάκριση των ένρινων συμφώνων (μ,ν) και στη γραμμική Β δεν υπήρχε διάκριση ούτε των υγρών συμφώνων (λ, ρ). Και στις δύο γραφές εφαρμόσθηκαν, όπως ήδη έχουμε αναφέρει, και ειδικές τεχνικές για την απόδοση συμπλεγμάτων συμφώνων. Στην ελληνική κυπριακή συλλαβική γραφή αυτό επιτυγχανόταν και όταν το σύμπλεγμα συμφώνων βρισκόταν στην αρχή μιας λέξης και επιπλέον εφαρμόσθηκε ειδική τεχνική και για την απόδοση και του τελικού συμφώνου των λέξεων. Και όλα αυτά βοήθησαν στην αναγνώριση συμφωνικών ήχων ως ήχων που αποτελούν μέρος του ήχου των συλλαβών.
Στις δύο γραφές διατηρήθηκε όχι απόλυτη αλλά ικανοποιητική ακρίβεια στην απόδοση των γλωσσικών ήχων και μειώθηκε ο αριθμός των απαιτουμένων γραμμάτων. Το κυπριακό συλλαβάριο είχε μόνο 56 γράμματα.
Στα συστήματα γραφής της Μεσοποταμίας η παράσταση συλλαβών της ομάδας wa, we, wi wo, wu με ένα μόνο σύμβολο που άλλοτε διαβάζεται [wa], άλλοτε [we], άλλοτε [wi], άλλοτε [wo] , άλλοτε [wu] είχε περιορισμένη χρήση. Αντιθέτως στην αιγυπτιακή γραφή, στο περιορισμένο σύνολο 24 συλλαβογραμμάτων του τύπου σύμφωνο + φωνήεν, όπως επίσης αργότερα και στις σημιτικές γραφές στις οποίες ακολουθήθηκε αυτό το αιγυπτιακό πρότυπο, η τεχνική αυτή είχε πλήρη και συστηματική χρήση και μείωσε, όπως ήδη έχουμε αναφέρει, σε αρκετά μικρό αριθμό τον αριθμό των απαιτούμενων γραμμάτων (Ignace.J.Gelb: A study of Writing 1963, σελίδες 69, 72, 80). Ο αριθμός των γραμμάτων που χρειάζονταν περιορίσθηκε σε 20 με 30. Ικανοποιητικά μικρός αριθμός, γεγονός που διευκόλυνε τη γραφή. Όμως το διάβασμα ήταν πάρα πολύ δύσκολο. Η γραφή δεν έδινε με πληρότητα και ακρίβεια τους συλλαβικούς ήχους.Το σύμβολο g για παράδειγμα, παρίστανε οποιαδήποτε από τις συλλαβές g, ga, ge, gi, go, gu και αυτό καθιστούσε την ανάγνωση ιδιαίτερα δύσκολη εν γένει, και εντελώς αδύνατη την ανάγνωση άγνωστων λέξεων.
Αν όμως οι Έλληνες έγραφαν σήμερα με τον ίδιο τρόπο που έγραφαν οι Φοίνικες τότε, και έβλεπαν για παράδειγμα οι σημερινοί Έλληνες γραμμένη τη λέξη ΦΛ, πώς θα την διάβαζαν; ΦΙΛΟ, ΦΙΛΗ, ΦΙΛΑ, ΦΙΛΙ, ΦΙΛΩ, ΦΥΛΩ (φυλάττω), ΦΙΛΕΙ, ΦΛΟΥ, ΦΥΛΟ, ΦΕΛΛΟ, ΦΟΛΑ, ΦΟΥΛΑ, ΦΟΥΛ ή κάπως αλλιώς; Δύσκολη επιλογή. Και δεν θα είχαν και γράμματα για φωνηεντικές συλλαβές και επομένως δεν θα μπορούσαν να γράψουν λέξεις όπως ΩΦΕΛΩ, ΩΦΕΛΕΙ, ΩΦΕΛΕΙΑ, ΑΦΕΛΕΙΑ, ΦΥΛΟΗ, ΦΛΟΙΟ. Και από τη λέξη όχι θα έγραφαν μόνο τη μια συλλαβή γράφοντας απλώς το γράμμα Χ. Μπορεί να σκεφθεί κανείς ότι η γραφή ΦΛ αποτελεί αλφαβητική γραφή οποιασδήποτε από αυτές τις λεξεις; Φυσικά ΟΧΙ.
Και αν οι σημερινοί Έλληνες έβλεπαν γραμμένη τη λέξη ΚΡΝ , τι θα διάβαζαν;
ΚΕΡΝΩ, ΚΕΡΝΑ, ΚΟΡΝΑ, ΚΡΕΝΩ, ΚΡΕΝΕΙ, ΚΡΗΝΗ, ΚΡΟΥΝΟ, ΚΡΑΝΗ, ΚΡΟΝΟ, ΚΡΙΝΟ, ΚΡΙΝΑ, (κατά) ΚΟΡΟΝ, ΚΟΡΩΝ (κόρες, κορών), ΚΑΙΡΩΝ, ΚΕΡΙΝΟ, ΚΕΡΙΝΑ, ΚΑΡΙΝΑ, ΚΟΥΡΟΥΝΑ, ΚΟΡΥΝΑ (ροπαλο), ΚΟΡΩΝΗ, ΚΟΡΩΝΑ, ΚΟΡΩΝΟ ή ΚΟΡΑΝΙ; Και πώς θα έγραφαν τις λέξεις ΚΟΡΑΝΙΟ, ΚΡΑΝΙΟ, ΚΡΑΝΙΑ, αφού δεν θα είχαν γράμματα που παριστάνουν φωνηεντικές συλλαβές; Πώς θα έγραφαν τη λέξη ΔΙΑΦΑΝΕΙΑ και πώς θα την ξεχώριζαν από τη λέξη ΑΔΙΑΦΑΝΕΙΑ; Και πώς θα ξεχώριζαν αυτές τις λέξεις από τη λέξη ΔΑΦΝΗ; Και πως θα έγραφαν τη λέξη ΑΝΟΙΑ; Και πώς τις λέξεις ΕΝΝΟΩ και ΕΝΝΟΙΑ, και πώς θα τις ξεχώριζαν μεταξύ τους; Είναι δυνατόν να λέμε μια τέτοια γραφή αλφαβητική;
Με την αλφαβητική γραφή, που οι Έλληνες ανακάλυψαν, κάθε συλλαβή εμφανίζεται ως σύνθετος ήχος γιατί έχει κατανοηθεί ότι οι συλλαβές είναι εν γένει σύνθετοι ήχοι. Έτσι κάθε συλλαβή γράφεται με τα γράμματα που παριστάνουν τους απλούς ήχους, συμφωνικούς και φωνηεντικούς εν γένει, από τη συνεκφορά των οποίων η συλλαβή σχηματίζεται. Τα γράμματα γράφονται με τη σειρά που οι ήχοι που παριστάνουν τη συλλαβή εκφέρονται. Ας πάρουμε τη λέξη ΦΙΛΗ. Απότελείται από τους συλλαβικούς ήχους [ΦΙ] και [ΛΗ] ή αλλιώς από τις συλλαβές [ΦΙ] και [ΛΗ]. Η συλλαβή [ΦΙ] σχηματίζεται από τη συνεκφορά των απλών (φθογγικών) ήχων [Φ] και [Ι]. Πρώτος εκφαίρεται ο συμφωνικός απλός ήχος [Φ] και ακολουθεί χωρίς διακοπή ο φωνηεντικός απλός ήχος [Ι]. Οι ήχοι αυτοί συνεκφέρονται, δηλαδή ακολουθεί χωρίς διακοπή ο ένας τον άλλο, για να ακουστεί ο συλλαβικός ήχος [ΦΙ]). Η συλλαβή γράφεται με τα γράμματα που παριστάνουν αυτούς τους απλούς ήχους. Πρώτο το Φ και δεύτερο το Ι. Γράφεται δηλαδή ΦΙ. Με όμοια διαδικασία γράφεται και η δεύτερη συλλαβή ως ΛΗ. Και η λέξη ΦΙΛΗ γράφεται με συνεχόμενη παράθεση των δύο συλλαβών από τις οποίες αποτελείται. Και διαβάζεται αυτόματα και αναμφίβολα.
Ο αριθμός των απλών γλωσσικών ήχων κάθε γλώσσας είναι περιορισμένος. Είναι μεταξύ του 20 και του 45 για κάθε γλώσσα. Αποδίδουμε ένα γράμμα σε κάθε απλό ήχο, και μπορούμε με αυτά τα γράμματα να γράψουμε με ακρίβεια όλους τους συλλαβικούς ήχους και επομένως τους ήχους όλων των λέξεων και όλων των φράσεων που μπορεί σχηματισθούν με τις λέξεις. Και μπορούμε να μάθουμε να γράφουμε αυτόματα και σωστά όταν γράφουμε κάτι, και να αναγνωρίζουμε αυτόματα και με ακρίβεια τους συλλαβικούς ήχους όταν διαβάζουμε ένα κείμενο. Αυτή είναι η αλφαβητική γραφή που οι Έλληνες ανακάλυψαν και καθιέρωσαν.
Το αλφαβητικό σύστημα ήταν και είναι εντελώς διαφορετικό από (unparalleled με) οποιοδήποτε σύστημα γραφής προϋπήρξε, όπως δηλώνει και ο Diringer, και μόνος και μαζί με τον Olson, αναφερόμενος στο ελληνικό αλφάβητο. Και όπως δέχονται σήμερα όλοι οι ειδικοί επί θεμάτων γραφών. Επιπλέον
Η μακρά χρήση της αλφαβητικής γραφής άλλαξε τη γλώσσα, και έτσι κατέστη δυνατό να εκφράζεται γλωσσικά όλη η πορεία της σκέψης σε όλες της τις εκφάνσεις. Και αυτό κατέστησε δυνατό το να γίνονται αποδείξεις και στη συνέχεια να αναπτυχθούν οι επιστήμες, η φιλοσοφία και κάθε τι που σχετίζεται με την προαγωγή του πολιτισμού. Και για αυτό μόνο με την ελληνική γλώσσα αναπτύχθηκαν όλα αυτά. Και αιώνες αφ' ότου τα ανέπτυξαν οι Έλληνες, μπόρεσαν και τα διάβασαν και οι Άραβες και οι Δυτικοί και αυτό οδήγησε σε περαιτέρω ανάπτυξη.
Τι σχέση έχει λοιπόν η φοινικική γραφή με το αλφαβητικό σύστημα γραφής; Καμία.
Τι σχέση έχει η φοινικικη γραφή με τις πολιτισμικές επιπτώσεις της χρήσης της αλφαβητικής γραφής; Καμία. Τίποτε το σημαντικό δεν έχει γραφεί με τη φοινικική γραφή.
Και έχει κάποια σημασία το ποιά θα είναι τα σχήματα των γραμμάτων για να χαρακτηρισθεί ή να μη χαρακτηρισθεί μια γραφή αλφαβητική; Καμία.
Αλφαβητικά συστήματα γραφής υιοθετήθηκαν σε διάφορες χώρες και για τη γραφή τους χρησιμοποιήθηκαν ένα σύνολο γραμμάτων σε μια ομάδα χωρών, και άλλα σύνολα γραμμάτων σε άλλες ομάδες χωρών. Και τα ελληνικά γράμματα της κλασσικής εποχής ήταν διαφορετικά από τα αρχικά γράμματα, αλλά η γραφή παρέμενε αλφαβητική. Είχε όμως γίνει πιο όμορφη. Και τα μικρά γράμματα των σημερινών αλφαβητικών γραφών είναι διαφορετικά από τα κεφαλαία, αλλά μια αλφαβητική γραφή είναι αλφαβητική είτε γραφεί μόνο με μικρά γράμματα, είτε γραφεί μόνο με κεφαλαία γράμματα, είτε γραφεί και με μικρά και με κεφαλαία γράμματα με τη θέσπιση κανόνων για το πότε θα χρησιμοποιούνται τα μικρά και πότε θα χρησιμοποιούνται τα κεφαλαία.
Έχει λοιπόν καμιά σημασία το να συζητάμε αν οι Έλληνες πήραν ή δεν πήραν τα σχήματα των γραμμάτων τους από τους Φοίνικες; Καμία.
Από όπου και να προέρχονταν και όποια και να ήταν τα σημιτικά γράμματα και τα ελληνικά γράμματα, οι σημιτικές γραφές δεν ήταν αλφαβητικές ενώ η τελευταία ελληνική γραφή ήταν αλφαβητική.
Οι Έλληνες ανακάλυψαν το αλφάβητο των απλών γλωσσικών ήχων και τον αλφαβητικό τρόπο γραφής .
Οι Έλληνες ανέπτυξαν στην Κύπρο όπου ζούσαν και άλλο λαοί, στην ήτη και την ηπειρωτική Ελλάδα, οκτώ συστήματα γραφής συστήματα γραφής που οι ίδιοι τα δημιούργησαν. Κάθε νέο σύστημα γραφής είχε πρόσθετα χαρακτηριστικά. Και το τελευταίο είχε εντελώς διαφορετικό τρόπο λειτουργίας από κάθε προηγούμενο σύστημα γραφής, ελληνικό ή ξένο. Σε αυτό αναγνώρισαν και έγραψαν τις συλλαβές ως σύνθετους ήχους με τα γράμματα που δείχνουν από ποιούς απλούς ήχους οι συλλαβές σχηματίζονται. Και έγραψαν τα γράμματα κάθε συλλαβής με τη σειρά που οι απλοί ήχοι που παριστάνουν εκφέρονται. Και αυτό ακριβώς είναι η αλφαβητική γραφή. Αυτή ακριβώς είναι και η σημερινή άποψη για το τι σημαίνει αλφαβητική γραφή. Οι Έλληνες εξέλιξαν τον τρόπο λειτουργίας των συστημάτων γραφής, και είναι φυσικό το ότι οι Έλληνες επινόησαν την αλφαβητική γραφή.
Οι σημιτικές γραφές δεν εξελίχθηκαν καθόλου ως προς τον τρόπο λειτουργίας τους πριν την έλευση του ελληνικού αλφαβήτου. Οι Σημίτες μέχρι τότε έμεναν προσκολλημένοι σε έναν πανάρχαιο τρόπο γραφής. Παρέμειναν με τη λειτουργία του αιγυπτιακού οδηγού προφοράς του 2700 π.Χ.. Πώς οι γραφές τους θα γίνονταν αλφαβητικές; Διά μαγείας;
Αλλά ούτε ότι πήραν τάχα οι Ελληνες τα γράμματά τους από τους Φοίνικες είναι αληθινό.
Αλλά ας γυρίσουμε στον Ηρόδοτο. Ίσως είναι αλήθεια ότι ο Ηρόδοτος είχε δει γράμματα φοινικικά. Φαίνεται όμως ότι ο Ηρόδοτος σε αντίθεση με τον Ευριπίδη δεν ήξερε ούτε ότι δεν λειτουργούν όλες οι γραφές με τον ίδιο τρόπο, ούτε ότι η ελληνική γραφή ήταν αλφαβητική ενώ η φοινικική δεν ήταν, ούτε ήταν σε θέση να περιγράψει όπως ο Ευριπίδης την αλφαβητική γραφή που οι Έλληνες της εποχής του χρησιμοποιούσαν. Και δεν ήξερε ούτε την αξία και τη σημασία της αλφαβητικής γραφής. Και δεν ήξερε τίποτε για τη δημιουργία και χρήση παλαιότερα στον ευρύτερο ελλαδικό χώρο γραφών συλλαβικών που ήταν κατά πολύ προγενέστερες της φοινικικής και σαφώς πλεονεκτικότερες από τη φοινικική τουλάχιστον για τη γραφή της ελληνικής γλώσσας. Και δεν φαίνεται να ήξερε κάτι για τη γραφή των Ελλήνων της Κύπρου που χρησιμοποιείτο σχεδόν μέχρι τα χρόνια του και σαφώς υπερτερούσε κατά πολύ της φοινικικής στην ακρίβεια απόδοσης των γλωσσικών ήχων. Και φυσικά δεν ήξερε ούτε πότε κτίστηκε η Θήβα, ούτε από πότε υπήρχαν φοινικικά γράμματα σαν εκείνα που είχε δει.
Είναι σαφές ότι ο Ηρόδοτος δεν πήρε υπόψη του ή δεν ήταν δυνατό να πάρει υπόψη του, πληροφορίες που έπρεπε να τις γνωρίζει και να τις συνεκτιμήσει για να βγάλει σωστό συμπέρασμα.. Αν τις πληροφορίες τις ήξερε και τις συνεκτιμούσε, άλλη θα ήταν η άποψή του.
Ο Ευριπίδης όμως βάζει στο στόμα του Παλαμήδη τη φράση:
“Αφωνα και φωνούντα συλλαβάς θεις, εξεύρον ανθρώποισι γράμματ' ειδέναι.”
Δηλαδή,
"Θέσας (εγώ ο Παλαμήδης) στις συλλαβές σύμφωνα και φωνήεντα, ανακάλυψα πώς να μαθαίνουν οι άνθρωποι γράμματα", ή αλλιώς
θέτοντας στις συλλαβές σύμφωνα και φωνήεντα ανακάλυψα πώς να μαθαίνουν οι άνθρωποι να γράφουν και να διαβάζουν
Ο Ευριπίδης με αυτή τη φράση περιέγραφε με ακρίβεια το τι είναι η ελληνική αλφαβητική γραφή (οι συλλαβές γράφονται με την αναγραφή των συμφώνων και των φωνηέντων από τα οποία σχηματίζονται), και επεσήμαινε ότι με την αλφαβητική γραφή έμαθαν οι άνθρωποι να γράφουν και να διαβάζουν.
Και σήμερα το τι είναι αλφαβητική γραφή με τον τρόπο που ο Ευριπίδης περιέγραψε την ελληνική αλφαβητική γραφή ορίζεται. Και το ότι μόνο με την αλφαβητική γραφή επιτεύχθηκε γενίκευση της χρήσης της γραφής και δημιουργήθηκαν εγγράμματες κοινωνίες, είναι σήμερα καθολικά αποδεκτό. Τις άλλες γραφές λίγοι τις ήξεραν και λίγοι τις χρησιμοποιούσαν.
Να προσθέσω εδώ ότι στις σημιτικές γλώσσες δεν υπήρχαν λέξεις αντίστοιχες προς τις λέξεις ψηφία, στοιχεία, φθόγγοι, άφωνα, φωνούντα, συλλαβές. Μόνο η λέξη γράμματα υπήρχε. Και όλα τα γράμματα, συλλαβές με τη γνωστή έννοια της ελληνικής λέξης συλλαβές παρίσταναν, μόνο που οι Φοίνικες και γενικά όλοι οι λαοί, θεωρούσαν τις συλλαβές τότε - δηλαδή πριν την έλευση του ελληνικού αλφαβήτου -, ως απλούς και αδιαίρετους γλωσσικούς ήχους.
Όμως
ο συλλαβικός ήχος είναι σύνθετος ήχος. Σχηματίζεται από τη συνεκφορά απλών γλωσσικών ήχων ή αλλιώς με τη συνεκφορά φθόγγων. Και το σύμβολο της συλλαβής σχηματίζεται από το σύνολο γραμμάτων που καταγράφουν όλους τους φθόγγους από τη συνεκφορά των οποίων η (φωνητική) συλλαβή σχηματίζεται. Και τα γράμματα της συλλαβής γράφονται με τη σειρά που οι φθόγγοι που τα γράμματα παριστάνουν εκφέρονται, για να ακουστεί ο ήχος της συλλαβής.
Οι ¨Ελληνες ονόμαζαν τους φθόγγους και στοιχεία. Η λέξη “
στοιχείο” σημαίνει κάτι που δεν ανάγεται σε σύνθεση πιο απλών μερών του. Το στοιχείο είναι το θεμελιώδες. Οι φθόγγοι είναι οι απλοί ήχοι μιας γλώσσας και δεν αναλύονται δεν ανάγονται σε απλούστερους. Αποτελούν τα στοιχεία ή αλλιώς τα άτομα των γλωσσικών ήχων. Διακρίνονται σε συμφωνικούς φθόγγους ή σύμφωνα και σε φωνηεντικούς φθόγγους ή φωνήεντα.
Όταν εκφέρονται τα φωνήεντα, ο αέρας εκπνέεται από το στόμα ελεύθερα, χωρίς να παρεμβάλλονται εμπόδια ή με την παρεμβολή πολύ μικρών εμποδίων που διαμορφώνουν τον ήχο. Στην ελληνική γλώσσα απολύτως ελεύθερη εκπνοή αέρα έχουμε μόνο κατά την εκφορά του ήχου [α]. Όταν εκφέρονται τα σύμφωνα η τοποθέτηση της γλώσσας, των δοντιών ή των χειλιών εμποδίζει αρκετά την εκπνοή του αέρα και αφ ενός διαμορφώνει τη διαδρομή του΄ήχου και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του, αφ' ετέρου μειώνει την παροχή του εκπνεόμενου αέρα και την ένταση του ήχου. Τα σύμφωνα είχαν ονομασθεί και άφωνα.Η ανακάλυψη και καταγραφή όλων των στοιχείων (όλων των ατόμων) των γλωσσικών ήχων, δηλαδή η ανακάλυψη όλων των απλών γλωσσικών ήχων -συμφώνων και φωνηέντων- αποτελεί την ανακάλυψη του φωνητικού αλφαβήτου μιας γλώσσας. Επιτεύχθηκε με την ανάλυση των συλλαβικών ήχων στους απλούς συμφωνικούς και φωνηεντικούς ήχους (φθόγγους), από τη συνεκφορά των οποίων οι συλλαβές σχηματίζονται.
Έχουμε πει ότι συλλαβές εν γένει δεν είναι απλοί γλωσσικοί ήχοι αλλά σχηματίζονται με τη συνεκφορά απλών γλωσσικών ήχων ή αλλιώς φθόγγων, συμφωνικών και φωνηεντικών εν γένει.
Οι φθόγγοι παριστάνονται με γράμματα. Οι Έλληνες έλεγαν τα γράμματα και ψηφία αφού στην αλφαβητική γραφή οι συλλαβές γράφονται με τα γράμματα που παριστάνουν τους φθόγγους που συνεκφερόμενοι με την καθορισμένη σειρά συνθέτουν τον ήχο της συλλαβής. Αποτελούν έτσι τα γράμματα, τις ψηφίδες από τις οποίες σχηματίζεται το γραπτό σύμβολο της συλλαβής και για αυτό ονομάστηκαν
και ψηφία.
Επαναλαμβάνουμε:
Οι φθόγγοι (σύμφωνα και φωνήεντα), είναι οι απλοί γλωσσικοί ήχοι που δεν αναλύονται σε πιο απλούς και επομένως είναι τα στοιχεία, τα άτομα των γλωσσικών ήχων. Και οι Έλληνες ονόμαζαν τους φθόγγους και στοιχεία. Και μόνο στην αλφαβητική γραφή καταγράφονται οι φθόγγοι ή στοιχεία που συνθέτουν τους συλλαβικούς γλωσσικούς ήχους.
Τα γράμματα ονομάζονταν και ψηφία γιατί αποτελούν τις ψηφίδες του γραπτού συμβόλου κάθε συλλαβής και αυτό συμβαίνει μόνο στην αλφαβητική γραφή.
Και για αυτόν τον λόγο λέξεις όπως φθόγγοι, σύμφωνα, φωνήεντα, στοιχεία, ψηφία, συλλαβές εμφανίστηκαν μόνο στη γλώσσα που γραφόταν αλφαβητικά. Στην ελληνική δηλαδή. Στις σημιτικές γλώσσες ανάλογες λέξεις δεν είχαν δημιουργηθεί.
Ας επαναλάβω τώρα εδώ το τι λέγεται σήμερα για την ανακάλυψη της αλφαβητικής γραφής.
- Στην εγκυκλοπαίδεια Britannica, στο άρθρο Writing (David Olson) αναφέρεται ότι:
"Το τελικό στάδιο της εξέλιξης των συστημάτων γραφής είναι η ανακάλυψη της αλφαβητικής αρχής, η ανάλυση δηλαδή του ήχου των συλλαβών στους συστατικούς τους συμφωνικούς και φωνηεντικούς ήχους". ...
"Η ανακάλυψη του αλφαβήτου αποτελεί μείζον επίτευγμα του δυτικού πολιτισμού. Είναι επίσης μοναδικό. Το αλφάβητο ανακαλύφθηκε μια φορά και στη συνέχεια υιοθετήθηκε από πολλούς λαούς με τις πιο αποκλίνουσες κουλτούρες και γλώσσες". ...
«Ιστορικές εκτιμήσεις της εξέλιξης των συστημάτων γραφής έχουν έως πρόσφατα εστιασθεί σε ένα μόνο ζήτημα, αυξανόμενη αποδοτικότητα, με την ελληνική ανακάλυψη του αλφαβήτου να εκτιμάται ως η κατάληξη μιας μακράς ιστορικής πορείας». ...
- Ο Ηavelock ανέφερε ότι
At a stroke, δηλαδή με μια πράξη, μια ενέργεια κεραυνό, δηλαδή με μια ξαφνική γεμάτη δύναμη και καθοριστική για το μέλλον ενέργεια, οι Έλληνες δημιούργησαν για πρώτη φορά στην ιστορία έναν πίνακα των στοιχειωδών, των ατομικών γλωσσικών ήχων, εύχρηστο, πλήρη και ακριβή. ... (Britannica 2011)
Και περιγράφοντας στο βιβλίο του The Muse Learns to Write (σελίδα 60) την ανακάλυψη του αλφαβήτου των απλών γλωσσικών ήχων και τη δημιουργία της αλφαβητικής γραφής ανέφερε ότι
"Οι Έλληνες διαχώρισαν από τον φυσικά προφερόμενο ήχο της συλλαβής, στοιχειώδεις, απλούς, ατομικούς ήχους που δεν έχουν αυτόνομη ηχητική υπόσταση, δηλαδή δεν εκφέρονται μόνοι τους ένας ένας, αλλά συνεκφέρονται δύο ή περισσότεροι μαζί και συνθέτουν έτσι ακέραιους συλλαβικούς ήχους, και σε κάθε τέτοιο απλό η αλλιώς ατομικό ήχο αντιστοίχησαν ένα γράμμα, δίνοντας έτσι σε αυτούς τους απλούς ήχους αυτόνομη οπτική υπόσταση". ...
- Οι Diringer και Olson αναφερόμενοι στο ελληνικό αλφάβητο γράφουν:
Όπως σε τόσα πολλά άλλα πράγματα, η συνεισφορά των αρχαίων Ελλήνων στην ιστορία του αλφαβήτου είναι μεγαλύτερη από οποιαδήποτε άλλη (paramount). Όλα τα αλφάβητα που χρησιμοποιούνται σήμερα στις ευρωπαϊκές χώρες, έχουν άμεση ή έμμεση σχέση με το ελληνικό αλφάβητο. ...
Σύμφωνα και φωνήεντα στο ελληνικό αλφάβητο δημιούργησαν ένα σύστημα γραφής που είναι και οικονομικό (έχει λίγα γράμματα), και αναμφίβολο.
Το αληθινό (true) αλφαβητικό σύστημα έχει παραμείνει επί 3000 χρόνια,ένα όχημα έκφρασης και επικοινωνίας εντελώς διαφορετικό από οποιοδήποτε άλλο (unparalleled), στις πιο και μεταξύ των πιο διαφορετικών εθνοτήτων και γλωσσών(in and among the most diverse nationalities and languages).
Το ελληνικό αλφάβητο, δημιουργήθηκε στην αρχή της 1ης π.Χ. χιλιετίας, διαδόθηκε προς κάθε κατεύθυνση στη Μικρά Ασία, στην Αίγυπτο, στην Ιταλία και σε άλλα μέρη,αλλά οι μακράν πιο ενδιαφέροντες απόγονοί του είναι, το ετρουσκικό, το λατινικό και το κυριλλικό αλφάβητο.
(Britannica 2011, άρθρο αλφάβητο)
- Ο Gelb είπε ότι
“Οι Έλληνες ανακάλυψαν το καθαρό σύμφωνο, τον συμφωνικό ήχο που αποτελεί μέρος του ήχου της συλλαβής και δεν προφέρεται αυτόνομα."
Πρόσθεσε και ότι
«Πριν 2800 χρόνια, οι κατακτήσεις του αλφαβήτου απλώθηκαν στο σύνολο του πολιτισμού, χωρίς κατά τη διάρκεια όλης αυτής της περιόδου από τότε μέχρι σήμερα να γίνει και η παραμικρή μεταβολή στις αρχές της γραφής. Εκατοντάδες αλφάβητα, σε όλο τον κόσμο, όσο και αν είναι διαφορετικά στην εξωτερική τους μορφή, χρησιμοποιούν όλα τις αρχές που πρωτοκαθιέρωσε η ελληνική γραφή.»(Πάπυρος Λαρούς Μπριτάννικα, άρθρο Γραφή)
Ο καθηγητής Ανδρόνικος παρατήρησε ότι πέντε ήταν τα γράμματα για τις φωνηεντικές συλλαβές στη γραμμική Β και στο κυπριακό συλλαβάριο, πέντε ήταν και τα γράμματα για τους φωνηεντικούς φθογγικούς ήχους σε όλα τα πρώτα ελληνικά αλφάβητα αν και, όπως αναφέρει, στη μεταμυκηνιακή ελληνική γλώσσα υπήρχαν επτά φωνηεντικοί ήχοι.
-Ο Roger Woodard συμπεραίνει ότι"η Γραμμική Β, το Κυπριακό Συλλαβάριο και το Αλφάβητο αποτελούν σημεία μιας αδιάσπαστης συνέχειας της ελληνικής γραμματείας που ξεκινά από τη μυκηναϊκή εποχή και φτάνει έως σήμερα" (Greek Writing from Knossos to Homer)
-Ο Barry Powell έχει γράψει ότι "από ιστορική άποψη αλφάβητο και ελληνικό αλφάβητο είναι ένα και το αυτό" και ακόμη έχει υπογραμμίσει ότι το αλφάβητο μας έκανε ότι είμαστε (Homer and the Origin of the Greek Alphabet)
-Ο Roger Woodard ,αναφέρει ότι
"Από τα πολλά εξαίσια επιτεύγματα των αρχαίων Ελλήνων, το αλφάβητο ήταν ίσως το πιο θαυμαστό, και σίγουρα είχε τη μεγαλύτερη επιρροή στη διαμόρφωση του κόσμου"(Greek Writing from Knossos to Homer)
-Ο Eric Havelock έχει υποστηρίξει επίσης ότι
H επινόηση του ελληνικού αλφαβήτου αποτελεί ένα γεγονός που η σπουδαιότητά του δεν έχει γίνει πλήρως αντιληπτή. Για την ανάπτυξη των τεχνών και των επιστημών και για την εξέλιξη του πολιτισμού η ανακάλυψη του είναι γεγονός τέτοιας σημασίας, που επιβάλει το διαχωρισμό των πολιτισμών σε προ-ελληνικούς και μετα-ελληνικούς.
Ακόμη, οι τίτλοι των έργων του Havelock "Origins of Western literacy" και "The Literate Revolution in Greece and Its Cultural Consequences", αναφέρει ο ίδιος στο βιβλίο του "The Muse Learns to Write", απηχούν την επίγνωση ότι η αλφαβητική γραφή, μια επινόηση που είχε αποδειχθεί καίρια, καταλυτική για την αλλαγή του χαρακτήρα της ελληνικής αντίληψης για τον άνθρωπο και τον κόσμο, ήταν προορισμένη να κάνει το ίδιο για την Ευρώπη ως σύνολο και θα μπορούσε να θεωρηθεί υπεύθυνη για τη διαμόρφωση του χαρακτήρα της σύγχρονης δυτικής αντίληψης πραγμάτων η οποία τείνει να γίνει παγκόσμια.
-Στο ίδιο μήκος κύματος ο Marshall MacLuhan καθηγητής της School of Communication του University of Toronto, περιέλαβε την επινόηση του φωνητικού αλφαβήτου από τους Έλληνες, στις τρεις βασικές τεχνολογικές καινοτομίες των ιστορικών χρόνων. (Eric Macluhan and Frank Zingrone: Essential Mcluhan p.245, New York 1995).
Οι Έλληνες λοιπόν ανακάλυψαν την αλφαβητική γραφή. Ποιος όμως Έλληνας; Οι Έλληνες έχουν αναφέρει θεούς Αιγύπτιους ή Έλληνες. Έχουν αναφέρει και τον Θωθ αλλά και τον Δία που παρέδωσε τα μυστικά του αλφαβήτου στις Μούσες. Έχουν αναφέρει και μυθικούς ήρωες. Η πιο ενδιαφέρουσα αναφορά είναι η αναφορά για τον Παλαμήδη. Από μια άποψη είναι η πιο συγκεκριμένη.
Ο Παλαμήδης είχε τη σοφία να θέσει σε κάθε συλλαβή τα σύμφωνα και τα φωνήεντα που συνθέτουν τον ήχο της συλλαβής αναφέρει ο Ευριπίδης και αυτό αποτελεί και σήμερα την αντίληψη για το τι είναι η αλφαβητική γραφή. Και έτσι πέτυχε να μάθουν οι άνθρωποι να γράφουν και να διαβάζουν προσθέτει ο Ευριπίδης και η σημερινή αντίληψη είναι ότι μόνο με την αλφαβητική γραφή δημιουργήθηκαν εγγράμματες κοινωνίες. Και αυτό είναι πολύ σημαντικό.
Όταν μιλούμε δεν μπορούμε να μελετούμε το πώς αυτό που λέμε θα το βελτιώσουμε. Όμως γράφοντας οι Έλληνες με μια γραφή με την απλότητα και την πληρότητα που χαρακτηρίζουν την αλφαβητική γραφή, μπορούσαν να διατυπώνουν με όλο και ακριβέστερο, σαφέστερο, εναργέστερο και πληρέστερο τρόπο τις σκέψεις τους, τις ιδέες τους, τις απόψεις τους, τις πληροφορίες που ήθελαν να δώσουν, τους νόμους τους,τις συμφωνίες, τα επιχειρήματά τους.
Έτσι άλλαζε βαθμιαία και ο τρόπος σχηματισμού νέων λέξεων που δημιουργούντο, είτε με προθήματα είτε με επιθήματα είτε με άλλου είδους σύνθεση, με ασύγκριτη πλέον ευκολία αλλά και η δομή και η σύνταξη του λόγου. Και σήμερα αυτό γίνεται πλέον, κατά δημιουργική μίμηση, σε όλες τις γλώσσες που γράφονται αλφαβητικά.
Λείπουν λέξεις ; λείπουν σκέψεις, λέγεται. Αντιθέτως ο εκπληκτικός δυναμισμός και ο πλούτος του ελληνικού λεξιλογίου σημαίνει ότι εξαιρετικά πολλά θέματα είχαν μελετηθεί και αναλυθεί σε βάθος και αυτό συνέχιζε να γίνεται. Και δεν ήταν μόνο αυτό. Άλλαξε και η γραμματική και η σύνταξη της ελληνικής γλώσας και έγινε κατάλληλη για να παρουσιασθεί με ακρίβεια όλη η πορεία της σκέψης σε όλες της τις εκφάνσεις. Δημιούργησαν έτσι οι Έλληνες την τελειότερη γλώσσα που κατέστη αργότερα η γλώσσα μητέρα όλων των αναπτυγμένων σήμερα γλωσσών.
Ο δυναμισμός και ο πλούτος του ελληνικού λεξιλογίου και η δυνατότητα να εκφρασθεί σε κάθε περίπτωση με ακρίβεια η πορεία της σκέψης εξηγούν και τη γένεση της φιλοσοφίας, και την ανάπτυξη των επιστημών και και τη δημιουργία όλων των λογοτεχνικών ειδών συμπεριλαμβανομένων και του θεατρικού έργου και του ιστορικού έργου και του φιλοσοφικού έργου και του επιστημονικού συγγράμματος.
Με αυτό το υπόβαθρο οι Έλληνες έγιναν ικανοί να κάνουν λογικές και μαθηματικές αποδείξεις από το 600 π.Χ.. Και ήταν οι Έλληνες ο μόνος λαός που έκανε αποδείξεις και ο μόνος λαός που ανέπτυξε επιστήμες. Ελληνικό μυστήριο ονομάζεται αυτό, αναφέρει ο Χάουαρντ Ηβς. Οι δυτικοί έγιναν ικανοί να κάνουν αποδείξεις περί το 1200 μ.Χ. μελετώντας τα κατάλληλα ελληνικά συγγράμματα). Και την εποχή της εκ νέου ανάπτυξης των επιστημών στη Δυτική Ευρώπη, τα αρχαιοελληνικά συγγράματα ήταν τα καλύτερα σε όλους τους επιστημονικούς κλάδους, και πρωτίστως αυτά μελετούσαν οι θεμελιωτές της νεότερης επιστήμης
Με αυτό το υπόβαθρο Οι αρχαίοι Έλληνες μπόρεσαν να ερευνήσουν τα ανθρώπινα πάθη και να γράψουν έργα υψηλών διανοημάτων και να τα αναπαραστήσουν στο θέατρο που κι αυτό είναι ελληνική επινόηση.
Έτσι έγιναν οι πρώτοι που έγραψαν ιστορία
Έτσι μέλέτησαν και τα θέματα της μορφής συμπεριλαμβανομένης της αρχιτεκτονικής μορφής και της γλυπτικής, και εξ αιτίας αυτού και της τελειομανίας τους μπόρεσαν να φτάσουν σε αρχιτεκτονήματα και γλυπτά με την τελειότητα του ναού και των γλυπτών του Παρθενώνος, και σε θέατρα με την ακουστική των αρχαίων θεάτρων.
Έτσι μελέτησαν και τη λειτουργία του ανθρώπινου οργανισμού και δημιούργησαν και ανέπτυξαν την ιατρική επιστήμη και τη φαρμακευτική.
Έτσι ξεχώρισαν τις αρχές της λογικής και επινόησαν την αποδεικτική μέθοδο της εις άτοπον απαγωγής που αποτελεί το βασικό εργαλείο για την ανάπτυξη ουσιαστικής επιχειρηματολογίας αλλά και για τη θεμελίωση και ανάπτυξη όλων των επιστημών.
Έτσι κατενόησαν με απλούς συλλογισμούς τη σωματιδιακή ή αλλιώς ατομική δομή της ύλης.
Έτσι κατάφεραν να παρουσιάσουν το σύνολο των γεωμετρικών προτάσεων ως απόροια της παραδοχής ως ορθών δηλαδή ως αληθινών, λίγων απλών γεωμετρικών προτάσεων.
Ετσι κατέστησαν τα μαθηματικά επιστήμη κατάλληλη για να μετράμε τα μεγέθη της γης και ουρανίων σωμάτων τις μεταξύ τους αποστάσεις και τις κινήσεις τους.
Έτσι ανακάλυψαν την ύπαρξη των αρρήτων αριθμών και ανέπτυξαν μεθόδους για να λογαριάζουν αθροίσματα απειροστών απείρου πλήθους.
Και δημιούργησαν οι Έλληνες επιστήμες για πρώτη φορά στην ιστορία. Πλήθος επιστήμες.
Στην Ελλάδα αναπτύχθηκαν και εξειδικεύτηκαν η φυτολογία, η ζωολογία, η ιατρική, η οπτική, η ακουστική χώρων, η αισθητική, η αρχιτεκτονική, η στατική, η υδροστατική, η υδραυλική, τα μαθηματικά, η αστρονομία, η φιλοσοφία, η ηθική, η λογική, η ρητορική, η μελέτη της γλώσσας και στην ελληνιστική εποχή ολοκληρώθηκε, η πρώτη στην ιστορία επιστημονική επανάσταση που ξεκίνησε κατά τον 4ο αιώνα π.Χ..
Και πέρα από αυτό, οι αρχαίοι Έλληνες στοχάστηκαν ελεύθερα πάνω στη φύση του κόσμου και τους σκοπούς της ζωής, έθεσαν και ανέλυσαν όλα χωρίς εξαίρεση τα ζητήματα που απασχολούν μέχρι σήμερα τη φιλοσοφία, ανέπτυξαν ολοκληρωμένα φιλοσοφικά συστήματα που δεν έχουν τίποτε να ζηλέψουν από τα νεότερα και έδωσαν απαντήσεις σε ερωτήματα για το τι υπάρχει, για το τι και πώς μεταβάλλεται, για τη σχέση τους με την αισθητηριακή αντίληψη, για το τι και πώς γνωρίζουμε ή μπορεί να γνωρίζουμε για εμάς για τους άλλους για τον κόσμο, οι οποίες συνάδουν με τη σημερινή αντίληψη για τα ίδια θέματα της φυσικής της φυσιολογίας και της γνωσιοθεωρίας.
Έδωσαν επίσης απαντήσεις σε θέματα που αφορούν τον ηθικό βίο, τις σχέσεις μεταξύ των ανθρώπων, την οργάνωση της πολιτείας που επέδρασαν στη διαμόρφωση των σύγχρονων κοινωνιών και στην πολιτειακή οργάνωση των νεωτέρων κρατών. Περίπου όλες οι υποθέσεις που δέσποσαν της νεότερης φιλοσοφίας διατυπώθηκαν για πρώτη φορά από τους Έλληνες.
“Σε ολόκληρη την ιστορία” αναφέρει ο Bernard Russell στο έργο του “Ιστορία της Δυτικής Φιλοσοφίας, “τίποτε δεν είναι τόσο εκπληκτικό και τόσο δύσκολο να εξηγηθεί όσο η ξαφνική άνοδος του πολιτισμού στην αρχαία Ελλάδα.” Νομίζω ότι έχω δείξει ότι η ανακάλυψη και χρήση από τους Έλληνες της αλφαβητικής γραφής συνέβαλε ιδιαίτερα σημαντικά σε αυτήν την εξέλιξη.
Αλλά και οι λαοί που είχαν την αναγεννητική επαφή με την αλφαβητική γραφή και με τα ελληνικά κείμενα και έργα, άλλαξαν βαθμιαία τις γλώσσες τους και έδωσαν στις γλώσσες τους τον πλούτο του ελληνικού λεξιλογίου και ακόμη τις δυνατότητες έκφρασης που παρείχε η αρχαία ελληνική γλώσσα. Και κατέστησαν ικανοί για επιτεύγματα ανάλογα με τα επιτεύγματα των αρχαίων Ελλήνων ή και υπέρτερα. Και ανέπτυξαν περαιτέρω αυτοί οι λαοί τις επιστήμες και καλλιέργησαν τις τέχνες και προήγαγαν τον πολιτισμό φτάνοντας στα σημερινά επίπεδα. Ξεκίνησαν όμως από το σημείο στο όποίο οι Έλληνες είχαν φτάσει χίλια πεντακόσια χρόνια νωρίτερα. Και μόνο σε λαούς που χρησιμοποιούσαν αλφαβητική γραφή δημιουργήθηκαν εγγράμματες κοινωνίες και μόνο σε χώρες επαρκώς εγγράματες αναπτύχθηκαν και εξειδικεύθηκαν επιστήμες. Και για αυτούς τους λόγους αναγνωρίζεται ότι η αλφαβητική γραφή άλλαξε και διαμόρφωσε και συνεχίζει να διαμορφώνει τον κόσμο.
Γράφτηκε όμως κάτι σημαντικό με τη φοινικική γραφή ; Τίποτε.
Εισήγαγαν ανέπτυξαν ή εξειδίκευσαν οι Φοίνικες επιστήμες; Καλλιέργησαν τις τέχνες και τα γράμματα; Προήγαγαν σημαντικά τον πολιτισμό; Οχι.
Είχε καμμιά σχέση η γραφή τους με την αλφαβητική γραφή; Φυσικά Οχι.
Έχουμε πει ότι την αλφαβητική γραφή την ανακάλυψαν οι Έλληνες και ότι ο Παλαμήδης την ανακάλυψε. Και ο Ευριπίδης αυτό είπε και είπε ακόμη και το τι ακριβώς είναι η αλφαβητική γραφή, πρωτοδιατυπώνοντας τη σημερινή αντίληψη για το ζήτημα αυτό.
Αλλά ποιος ήταν ο Παλαμήδης;
“Τάξεις τε πολεμικάς ευρών μέγιστον εις πλεονεκτήματα, νόμους τε γραπτούς φύλακάς τε του δικαίου, γράμματά τε μνήμης όργανον”, αναφέρει ο Γοργίας στο έργο του “Απολογία Παλαμήδους”.
"Ανακάλυψε και εξαιρετικά πλεονεκτικές πολεμικές παρατάξεις, και τα γράμματα ως μνήμης όργανον, και τους γραπτούς νόμους. Και θέσπισε τους γραπτούς νόμους ως φύλακες του Δικαίου" Και ήταν οι γραπτοί νόμοι φύλακες του δικαίου γιατί όλοι μπορούσαν να τους διαβάσουν.
Ο Παλαμήδης καθόρισε και τη σειρά αναφοράς των φθόγγων και των γραμμάτων. Και σώζονται 8 πινακίδες της περιόδου 700 - 650 π.Χ.. Όλες εμφανίζουν τα γράμματα με τη γνωστή σειρά.
Αυτός ο καθορισμός αποδείχθηκε εξαιρετικά χρήσιμος γιατί αργότερα τα γράμματα χρησιμοποιήθηκαν από τους Έλληνες και ως σύμβολα αριθμών. Η παλαιότερη γνωστή αναφορά σημιτικών γραμμάτων με καθορισμένη σειρά είναι του 280 π.Χ.
Έτσι ο Παλαμήδης με τα ίδια γράμματα που έδωσε στους Έλληνες για να γράφουν τη γλώσσα τους, έδωσε και τα σύμβολα γραφής των αριθμών. Αλλά ο ίδιος έδωσε εξ αρχής και ονόματα στους φθόγγους και τα ίδια ονόματα στα γράμματα που τους παριστάνουν. Γιατί για να μαθαίνουν οι άνθρωποι “απ' έξω” τη φωνητική αξία των γραμμάτων ήταν χρήσιμο να τα ονοματίζουν. Και σε αυτό βοηθούσε το να δοθούν στα γράμματα ονόματα και το να μάθουν να μάθουν οι άνθρωποι να αναφέρουν τους φθόγγους και τα γράμματα με καθορισμένη σειρά.
Δόθηκε ένα όνομα σε κάθε φθόγγο και το ίδιο όνομα στο γράμμα που τον παριστάνει. Και ο πρώτος φθόγγος του κάθε ονόματος ήταν ο φθόγγος ο ονοματιζόμενος με αυτό το όνομα. Και φυσικά το πρώτο γράμμα κάθε ονόματος ήταν το γράμμα το ονοματιζόμενο με αυτό το όνομα. Και το όνομα δεν σήμαινε τίποτε. Παρέπεμπε μόνο στον απλό ήχο που το γράμμα παρίστανε και σε μερικές περιπτώσεις και στον τρόπο εκφοράς του. Και το όνομα του φθόγγου και του γράμματος έδινε αμέσως και την ηχητική του αξία. ΄Όλα δένονταν μεταξύ τους.
Να σημειώσω εδώ ότι ονόματα όπως σπίτι, βόδι, φίδι και άλλα που υποτίθεται ότι είχαν χρησιμοποιηθεί ως ονόματα γραμμάτων στις σημιτικές γραφές, δεν έχουν χρησιμοποιηθεί σε καμμιά αλφαβητική γραφή και δείχνουν επιρροές από εικονογραφική γραφή και επομένως χαρακτηρίζουν πρώτες προσπάθειες να αναπτυχθούν άλλου είδους γραφές.
Ποιος ήταν λοιπόν ο Παλαμήδης; Ποιος ανακάλυψε το αλφάβητο και την αλφαβητική γραφή;
Ως μυθικό πρόσωπο μπορεί να αποτελεί προσωποποίηση της παλαιάς, της αρχαίας σοφίας. Η λέξη μήτις στην οποία παραπέμπουν οι δύο τελευταίες συλλαβές της λέξης Παλαμήδης, σημαίνει ευφυΐα, φρόνηση, σύνεση. Ανάγεται σε ινδοευρωπαϊκό τύπο που σημαίνει μέτρο, εξυπνάδα και σε ινδοευρωπαϊκή ρίζα που σημαίνει μετρώ, ορίζω. Η Μήτις ήταν παλιά θεότητα που εκπροσωπούσε τη σοφία. Όταν η Μήτις ήταν ήδη έγκυος από τον Δία, ο Δίας την κατάπιε. Έτσι όταν πέρασε ο σωστός καιρός γεννήθηκε από το κεφάλι του Δία η Αθηνά, η νέα θεά της σοφίας. Και ο Παλαμήδης;
Ο μυθικός Παλαμήδης ήταν πάντοτε ο άνθρωπος - φορέας της αρχαίας σοφίας, όπως και όποτε αυτή φανερωνόταν στους ανθρώπους
Όμως για τον Παλαμήδη υπήρχε ένας θρύλος. Αναφέρεται στα κύπρια έπη, ότι πήρε μέρος και στον τρωικό πόλεμο και διακρίθηκε βρίσκοντας κάθε φορά κατάλληλη παράταξη για να αντιμετωπισθύν οι Τρώες και φροντίζοντας αδιάλειπτα τις προμήθειες και την ασφάλεια του στρατεύματος και του στρατοπέδου. Θανατώθηκε όμως άδικα και ατιμωτικά κατά τη διάρκειά του πολέμου.
Επίσης σε μια μεταομηρική εκδοχή της προσπάθειας του Οδυσσέα και του Μενελάου να πεισθεί η Ελένη να επιστρέψει στον Μενέλαο, αναφέρεται η συμμετοχή και του Παλαμήδη που μετέφερε μιαν επιστολή της Κλυταιμνήστρας προς την Ελένη.
Και ο Στησίχορος παραθέτει μιαν ενδιαφέρουσα συνομιλία του Παλαμήδη με τον Οδυσσέα.
Κάποια φορά που συνεδρίαζαν οι Αχαιοί, έτυχε να περνούν γερανοί πετώντας με τον συνηθισμένο τους τρόπο. Τότε ο Οδυσσέας είπε στον Παλαμήδη:
Οι γερανοί κάνουν μάρτυρες τους Αχαιούς ότι αυτοί βρήκαν τα γράμματα και όχι εσύ.
Ο Παλαμήδης απάντησε : Δεν βρήκα εγώ τα γράμματα, εκείνα με βρήκαν. Με περίμεναν μέσα στον οίκο των Μουσών... [ Εγώ γράμματα ούχ εύρον αλλ’ υπ’αυτών ευρέθην εν Μουσών οίκω κείμενα... (Στησίχορος: Ήρωικός )]. Περιδιαβαίνοντας μέσα στον οίκο των μουσών είπε λοιπόν ότι βρήκε τα γράμματα ο Παλαμήδης. Και τελείωσε την απάντησή του λέγοντας: Οι γερανοί δεν γράφουν γράμματα. Απλώς πετώντας σε σχηματισμούς τιμούν την τάξη.
Και οι παλαιότεροι Έλληνες, πάνω από όλα ένα επίτευγμα του αναγνώριζαν. Ότι είχε τη σοφία και την ευφυΐα να βρει έναν τρόπο για να γράφουν οι Έλληνες εύκολα και με ακρίβεια τα λόγια τους και να διαβάζουν με ευκολία και ακρίβεια τα γραπτά τους.
Και ο θρύλος του Παλαμήδη μεταβιβαζόταν από τη μια γενιά στην άλλη, μένοντας για αιώνες ζωντανός. Και ενέπνευσε και στον Αισχύλο και στον Σοφοκλή και στον Ευριπίδη σχετικό έργο.
Και εμείς ξέρουμε ότι αυτός ο τρόπος γραφής, που στον Παλαμήδη αποδόθηκε, έγινε οικουμενικός τρόπος γραφής και επηρέασε καθοριστικά τις εξελίξεις, αρχικά στην Ελλάδα και αργότερα σχεδόν σε όλη τη γη. Και ξέρουμε ακόμη ότι σε αυτόν τον τρόπο γραφής οφείλεται η δημιουργία εγγράμματων κοινωνιών και κάθε τι που οφείλουμε στη δημιουργία εγγράμματων κοινωνιών. Το αν υπήρξε ή όχι άνθρωπος με το όνομα Παλαμήδης ο οποίος ανακάλυψε και δίδαξε την αλφαβητική γραφή μικρή σημασία έχει. Άλλωστε κάποιο όνομα είχε. Η ιστορία του Παλαμήδη λέει ότι αυτός ο άνθρωπος ήταν φορέας της αρχαίας σοφίας, (αρχαίας και για τους αρχαίους Έλληνες), και ήταν Έλληνας. Κανείς άλλος λαός δεν έχει παραδόσεις ή θρύλους για το ποιος ανακάλυψε το αλφάβητο. Υπάρχουν μόνο ελληνικοί μύθοι ή θρύλοι, και μόνο ελληνικές αναφορές. Και η πρώτη αλφαβητική γραφή στον κόσμο ήταν η ελληνική. Και οι άλλοι λαοί από τους Έλληνες έμαθαν την αλφαβητική γραφή.
Πού ανακαλύφθηκε το αλφάβητο;
Έχουμε αναφέρει ότι ο επινοητής της αλφαβητικής γραφής θα πρέπει να είχε καλή γνώση του κυπριακού συλλαβαρίου. Κάποιοι θεωρούν ότι πρέπει να είχε και γνώση της φοινικικής γραφής. Έτσι κάποιοι σκέφτηκαν ότι το αλφάβητο μπορεί να επινοήθηκε σε περιοχή που οι Έλληνες και οι Φοίνικες είχαν επαφές. Με παρόμοιο τρόπο αντιμετωπίζεται και η ανάγκη γνώσης του κυπριακού συλλαβαρίου. Με αυτές ή και με άλλες σκέψεις έχουν αναφέρει ως πιθανούς τόπους δημιουργίας του αλφαβήτου την Κρήτη, τη Ρόδο, την Αλ Μίνα και την Κύπρο.Έτσι η
Τζέφρυ, (L. H. Jeffery), πρότεινε ως τόπο δημιουργίας του αλφαβήτου την Αλ Μίνα. Η Αλ Μίνα ( Ποσιδήιον ) στις ακτές της Συρίας, αναφέρεται ως το βόρειο άκρο της Φοινίκης. Έμποροι από την Εύβοια, τη Ρόδο, την Κόρινθο και την Κύπρο έφερναν σε αυτήν την πόλη ελληνικά κεραμικά, γεγονός που της προσέδιδε κοσμοπολίτικο χαρακτήρα. Χαλκιδείς εγκαταστάθηκαν μόνιμα στην Αλ Μίνα περί το 800 π.Χ., χρονολογία οριακά αποδεκτή ως χρονολογία επινόησης του αλφαβήτου.
Στην Καρία και στη Φρυγία εμφανίζονται μη ελληνικές αλφαβητικές επιγραφές γραμμένες με το ελληνικό αλφάβητο που χρονολογούνται στα μέσα του 8ου π.Χ. αιώνα. Το αλφάβητο είχε επομένως διαδοθεί αρκετά νωρίς σε γείτονες των Ελλήνων. Και θα πρέπει να θυμηθούμε ότι για το γράψιμο χρησιμοποιούντο κυρίως φθαρτά υλικά που φυσικά δεν αφήνουν υπολείμματα που θα μπορούσε να ανακαλυφθούν αιώνες αργότερα.
Όλα αυτά συνηγορούν υπέρ της άποψης ότι το αλφάβητο πρέπει να είχε ήδη επινοηθεί κατά το τέλος του 9ου π.Χ. αιώνα, μάλλον κατά το δεύτερο μισό αυτού του αιώνα1. Η άποψη αυτή είναι συμβατή με την υπόθεση ότι το αλφάβητο επινοήθηκε στην Κύπρο ή στη Χαλκίδα.
Ο Adrados αναφέρει στο βιβλίο του "Ιστορία της Ελληνικής Γλώσσας" 1999, ότι"σύμφωνα με τη σημερινή άποψη, στο τέλος του 9ου π.Χ. αιώνα το ελληνικό αλφάβητο ήταν διαδεδομένο σε όλο τον ελλαδικό χώρο και είχε αρχίσει να εισχωρεί σε γειτονικές περιοχές" και προσθέτει ότι"Με την εξάπλωση της χρήσης του αλφαβήτου σε όλο τον ελλαδικό χώρο, στη Μικρά Ασία, στη Σικελία την Ιταλία ξεκίνησε η μεγάλη διάδοση της ελληνικής γλώσσας".Ωστόσο η πιθανότητα να είχε ανακαλυφθεί το αλφάβητο σε ακόμη πιο πρώιμη εποχή μπορεί να είναι βάσιμη.. Στη Britannica αναφέρεται ότι είναι πιθανότερο να ανακαλύφθηκε το αλφάβητο κατά τον 10ο αιώνα π.Χ., ενώ ο Γεώργιος Μπαμπινιώτης θεωρεί πλέον ότι το αλφάβητο μπορεί να ανακαλύφθηκε και κατά τον 11ο ή και τον 12ο αιώνα π.Χ.. Παλαιότερα θεωρούσε ότι το αλφάβητο ανακαλύφθηκε τον 9ο ή τον 10ο π.Χ. αιώνα.Γιατί οι Έλληνες αναζήτησαν ένα νέο σύστημα γραφής
Δεν έχουν βρεθεί στις ελληνικές πόλεις δείγματα γραφής που είχαν γραφεί μετά το 1100 π.Χ και πριν την ανακάλυψη του αλφαβήτου. Ωστόσο σε ναυάγιο ελληνικού (μυκηναϊκού) πλοίου (παλαιότερης εποχής), έχει βρεθεί ξύλινο δίπτυχο που κάθε ένα από τα δύο φύλλα του έφερε περιχείλωμα που δημιουργούσε στις δύο εσωτερικές του σελίδες ορθογώνιες κοιλότητες. Αυτές τις δύο κοιλότητες τις γέμιζαν με κερί και στο κερί «έγραφαν» χρησιμοποιώντας οστέινη γραφίδα.
Το αρχαιότερο γνωστό "τετράδιο" στον κόσμο. Τα δύο ξύλινα φύλλα ήταν συνδεδεμένα με
μηχανισμό περιστροφής κατασκευασμένο από ελεφαντοστό. Βρέθηκε σε πλοίο της
μυκηναϊκής εποχής βυθισμένο κοντά στο ακρωτήριο της Λυκίας Uluburun (απέναντι από το Καστελόριζο). Το φορτίο του περιελάμβανε μεταξύ πολλών άλλων χαλκό και κασσίτερο, προφανώς από την Κύπρο, στην αναλογία του ορείχαλκου. Τα σκεύη καθημερινής χρήσης (στο πλοίο), ήταν κυρίως μυκηναϊκά. Η ομηρική φράση "γράψας εν πίνακι πτυκτώ ... σήματα λυγρά" (λυγρά = άθλια, ολέθρια), δεν ήταν αναχρονισμός.
Το ναυάγιο συνέβη περί το 1300 π.Χ.. Το εύρημα όμως δείχνει ότι μπορεί να έγραφαν και τότε και αργότερα πάνω σε φθαρτά υλικά και μπορεί το γραπτό να "σβηνόταν", όταν πια δεν χρειαζόταν, για να γραφούν καινούργια κείμενα. Για να μπορέσουν να γράψουν νέο κείμενο αρκούσε να ξανααλείψουν στην πινακίδα το κερί. Οι άνθρωποι εκείνης της εποχής έγραφαν, έσβηναν και ξαναέγραφαν. ΄Εμποροι που κατέγραφαν προϊόντα τιμές προμηθευτές και παραγγελίες ήταν κυρίως. Ένα"κείμενο" δεν έμενε για πολύ. Και αυτό μπορεί να συνεχιζόταν επί μακρόν. Αλλά και σε κεραμικές πλάκες να έγραφαν πάλι θα μπορούσε να μη βρεθούν σήμερα δείγματα της γραφής. Οι κεραμικές πλάκες για να διατηρηθούν θα έπρεπε να ψηθούν. Η συνήθεια όμως ήταν να γράφουν και να τις στεγώνουν στον ήλιο. Και όταν πια το κείμενο που είχαν γράψει δεν χρειαζόταν τις πολτοποιούσαν και έφτιαχναν καινούργιες πλάκες. Έτσι και στις κεραμικές πλάκες έγραφαν και έσβηναν. ΄
Εχουν βρεθεί κείμενα του 12ου π.Χ. αιώνα γραμμένα με γραμμική Β. Η παλαιότερη αλφαβητική γραφή που έχει βρεθεί είναι των αρχών του 8ου π.Χ αιώνα και βρέθηκε στην Ιταλία μακριά από τα κέντρα δημιουργίας της και χρήσης της. Άρα είχε ανακαλυφθεί πριν τον 8ο αιώνα, δηλαδή κατά τον 9
ο ή το
10o π.Χ αιώνα ή και νωρίτερα. Υπάρχει έτσι ένα χρονικό διάστημα τριών περίπου αιώνων χωρίς δείγματα ελληνικής γραφής. Είπαν λοιπόν ότι οι Έλληνες είχαν ξεχάσει να γράφουν. Αλλά ένας λαός που δημιουργεί σύστημα γραφής δεν μπορεί να ξεχάσει να γράφει. Και το ίδιο φαινόμενο της μη εύρεσης γραπτών κειμένων κάποιων περιόδων έχει εμφανισθεί περισσότερες από μία φορές χωρίς να σταματήσει η χρήση της γραφής. Το παλαιότερο δείγμα γραμμικής Β χρονολογείται ως του 1650π.Χ. Το επόμενο δείγμα είναι οι πινακίδες της Κνωσσού από το 1500 π.Χ, της Πύλου του 1400 π.Χ περίπου και ακολουθούν οι πινακίδες της Μυκηνών του 1200 π.Χ περίπου. Έπονται πινακίδες από διάφορες περιοχές που χρονολογούνται μέχρι το 1100 π.Χ.. Και στη συνέχεια βρίσκουμε την γραφή των Ελλήνων της Κύπρου με το παλαιότερο δείγμα τους να είναι του 1050 π.Χ. Το αλφάβητο χρησιμοποιείται από πριν το 800 π.Χ.. Και το επόμενο δείγμα γραφής των Ελλήνων της Κύπρου είναι του 750 π.Χ. Από το 1100 μέχρι το 850 είχαν λοιπόν οι Έλληνες ξεχάσει να γράφουν; Και στην Κύπρο οι Έλληνες της Κύπρου είχαν ξεχάσει να γράφουν από το 1050 μέχρι το 750 προ Χριστού; Πρόκειται ασφαλώς για εξαιρετικά παράλογη άποψη.
Οι Έλληνες όχι μόνο δεν είχαν ξεχάσει να γράφουν αλλά
βελτίωναν συνεχώς τα συστήματα γραφής τους. Η γραμμική Β αν και αρκετά παλαιότερη, δίνει ακριβέστερη απόδοση των γλωσσικών ήχων από τη φοινικική. Και η ελληνική κυπριακή συλλαβική γραφή είναι απλούστερη και ακριβέστερη από τη γραμμική Β. Και
η αλφαβητική γραφή που οι Έλληνες την ανακάλυψαν είναι κατά γενική ομολογία ένα σύστημα γραφής εντελώς διαφορετικό από κάθε προηγούμενο. και μη συγκρίνόμενο, μη παραλληλήσιμο με τις προγενέστερες του γραφές. Μια επανάσταση στην εξέλιξη της γραφής. Η τελειότητα της αλφαβητικής γραφής τερμάτισε ουσιαστικά την εξέλιξή των συστημάτων γραφής. Επί 3000 χρόνια από την εμφάνισή της τίποτε το σημαντικό δεν έχει προστεθεί αν και η ίδια η αλφαβητική γραφή με την πάροδο του χρόνου βελτιώθηκε. Σε όλες τις αλφαβητικές γραφές σήμερα χρησιμοποιούνται οι αρχές που η ελληνική αλφαβητική γραφή έφερε και καθιέρωσε. Η γραφή που οι "αγράμματοι" τάχα Έλληνες ανακάλυψαν και διέδωσαν
Πήραν λοιπόν οι Έλληνες τη γραφή τους από τους Φοίνικες; Όχι. Κατηγορηματικά Όχι. Η αλφαβητική γραφή προέκυψε ως αποτέλεσμα της συνεχούς προσπάθειας βελτίωσης των ελληνικών γραφών. Άλλωστε η φοινικική γραφή πολύ δύσκολα διαβάζεται και τα παραδείγματα που έχω δώσει βεβαιώνουν για αυτό. Και η φοινικική γραφή δεν ήταν όταν εμφανίστηκε κάτι το καινούργιο. Η φοινικική γραφή, όπως όλες οι σημιτικές προαλφαβητικές γραφές, ήταν απολύτως ίδια ως προς τη λειτουργία της με τον οδηγό προφοράς της αιγυπτιακής γραφής που είχε χρησιμοποιηθεί από το 2700 π.Χ.
Αρκετοί όμως λένε ότι οι Έλληνες
πήραν τά γράμματά τους ως σχήματα από τους Φοίνικες. Όμως
αυτό καμμιά σημασία δεν έχει. Τα ίδια γράμματα μπορεί να χρησιμοποιηθούν για εντελώς διαφορετικά μεταξύ τους συστήματα γραφής. Και τα γράμματα μπορεί να αλλάξουν χωρίς να τροποποιηθεί το σύστημα γραφής. Σκεφθείτε για παράδειγμα τα γράμματα των βαλκανικών ή παλαιοευρωπαϊκών προβαθμίδων γραφής. Αρκετά έχουν χρησιμοποιηθεί και σε συλλαβικά συστήματα γραφής και στο αλφάβητο ή και στα δύο. Ή σκεφθείτε ότι τα γράμματα των συλλαβικών σφηνοειδών γραφών, των σημιτικών συλλαβικών γραφών, των ελλαδικών συλλαβικών γραφών και της ιαπωνικής συλλαβικής γραφής είναι διαφορετικά ή εντελώς διαφορετικά μεταξύ τους αν και σε όλες τις περιπτώσεις έχουμε συλλαβικά συστήματα γραφής.
Αλλά ούτε ότι οι Έλληνες πήραν τά γράμματά τους ως σχήματα από τους Φοίνικες είναι αλήθεια. Δείτε το σχετικό θέμα σε αυτήν εδώ την ανάρτηση σε όσα ήδη έχουμε πει.
Ας διεκρινίσουμε τώρα το ερωτηματικό "γιατί" του τίτλου αυτής εδώ της ενότητας. Ας απαντήσουμε πρώτα το γιατί οι ελληνικές κοινότητες δεν είχαν δεχθεί να χρησιμοποιήσουν ένα από τα υπάρχοντα συστήματα γραφής. Επίσης να απαντήσουμε στο ερώτημα "γιατί ο επινοητής της αλφαβητικής γραφής ωθήθηκε στην αναζήτηση και δημιουργία ενός νέου συστήματος γραφής;" Το τρίτο γιατί αναφέρεται στο ερώτημα "γιατί όλες οι ελληνικές κοινότητες υιοθέτησαν όλες και πρόθυμα το αλφάβητο;"
Οι Έλληνες είχαν γνωρίσει τη φοινικική γραφή αλλά δε δοκίμασαν ποτέ να τη χρησιμοποιήσουν. Γιατί; Γιατί οι ελληνικές κοινότητες δεν ήθελαν με τίποτα ένα σύστημα γραφής
εξαιρετικά δύσχρηστο στην ανάγνωση που
άλλοι το είχαν δημιουργήσει για άλλες γλώσσες, το οποίο επιπλέον οι ελληνικές κοινότητες το εύρισκαν
ακατάλληλο εν γένει και εντελώς ακατάλληλο για τη γλώσσα τους.
Άλλωστε είχαν ήδη στη διάθεσή τους και την ελληνική κυπριακή συλλαβική γραφή (κυπριακό συλλαβάριο), γραφή πολύ πλεονεκτική σε σχέση με τις σημιτικές γραφές, που ούτε όμως αυτή τους ικανοποιούσε πλήρως. Ο Έλληνας επινοητής του αλφαβήτου άτομο που κατανοούσε σε βάθος τα γλωσσικά ζητήματα, άτομο με ιδιαίτερη ευφυΐα,
άνθρωπος τελειομανής, αισθάνθηκε μια πρόκληση. Να δημιουργήσει ένα σύστημα απόλυτα ακριβές στην απόδοση των γλωσσικών ήχων και εξαιρετικά απλό τόσο στη γραφή όσο και στην ανάγνωση, ένα σύστημα που θα υπερτερούσε σε κάθε τι έναντι των γνωστών του συστημάτων γραφής. Όπως είδαμε στο πρώτο μέρος αυτής εδώ της ανάρτησης το πέτυχε. Οι εμπειρίες του από τη γνώση της γραμμικής Β και κυρίως από τη γνώση του κυπριακού συλλαβαρίου, η τελειομανία του και η ιδιοφυΐα του, του το επέτρεψαν. Είχε και εξαιρετική έμπνευση.
Για το τρίτο ερώτημα μπορεί να ειπωθεί ότι ελληνικές κοινότητας εκτίμησαν γρήγορα τη χρησιμότητα της νέας γραφής (της αλφαβητικής), και επιπλέον
χαίρονταν που η γραφή αυτή είχε δημιουργηθεί από Έλληνες για τη γλώσσα τους και κατέγραφε με πληρότητα και ακρίβεια όλους τους γλωσσικούς ήχους και ήταν εξαιρετικά απλή και στη γραφή και την ανάγνωση. Ακόμη
χαίρονταν που ήταν οι πρώτοι που τη χρησιμοποιούσαν.Για το γιατί ο επινοητής της αλφαβητικής γραφής αναζήτησε ένα νέο σύστημα γραφής έχουν δοθεί και άλλες απαντήσεις.
Το δεύτερο σε αρχαιότητα γνωστό δείγμα αλφαβητικής γραφής προέρχεται από το Δίπυλο των Αθηνών, χρονολογείται μεταξύ του 740 και 730 π.Χ. ήταν γραμμένο επί οινοχόης- έπαθλο από δεξιά προς τα αριστερά. Αποκατεστημένο με τα γράμματα που λείπουν δίνει στίχο
ΗΟΣ ΝΥΝ ΟΡΧΕΣΤΟΝ ΠΑΝΤΟΝ ΑΤΑΛΟΤΑΤΑ ΠΑΙΖΕΙ ΤΟΤΟ ΔΕΚΑΝ ΜΙΝ.
Το κείμενο της επιγραφής αντιστοιχεί στο κλασσικό
"
ος νυν ορχηστών πάντων αταλώτατα παίξει, τούτο (δηλαδή την οινοχόη)
δεκάν μιν"(Gelb),
που σημαίνει
όποιος από τους χορευτές χορέψει πιο ανάλαφρα (πιο ζωηρά; πιο νεανικά; πιο τρυφερά; με περισσότερη χάρη;),
αυτός ας πάρει τούτο (την οινοχόη ως βραβείο).
Φαίνεται ότι αναμενόταν ότι οι συμμετέχοντες στη γιορτή θα μπορούσαν να διαβάσουν την επιγραφή.
Το τρίτο σε αρχαιότητα δείγμα αλφαβητικής γραφής προέρχεται από τις Πιθηκούσες και είναι γραμμένο επίσης σε στίχους. Χρονολογείται μεταξύ του 735 και 720 π.Χ.. Το περιεχόμενο των στίχων είναι σκωπτικό και παραπέμπει σε ομηρικούς στίχους με τους οποίους φαίνεται ότι οι Έλληνες ήταν εξοικειωμένοι.
Η επιγραφή είναι γραμμένη από δεξιά προς τα αριστερά πάνω σε ποτήρι, σε τρεις σειρές. Η πρώτη σειρά δεν είναι έμμετρη. Οι άλλες δύο σειρές είναι τέλειοι εξάμετροι στίχοι.
Στην πρώτη σειρά αναγράφεται
ΝΕΣΤΟΡΟΣ : Ε[ΙΜ]Ι : ΕΥΠΟΤ[ΟΝ] : ΠΟΤΕΡΙ[ΟΝ ] που σημαίνει
"
Του Νέστορα το εύποτο ποτήριον είμαι" (εύποτο δηλαδη που είναι ευχάριστο να πίνεις με αυτό, ή αλλιώς που ομορφαίνει το ποτό που θα πιεις με αυτό).
Η αναφορά στον Νέστορα παραπέμπει με σκωπτική διάθεση στο ποτήρι του Νέστορα του βασιλιά της Πύλου που περιγράφει ο Όμηρος στην Ιλιάδα, το οποίο κανείς άνδρας της εποχής που γράφτηκε η επιγραφή δεν θα μπορούσε να μετακινήσει ενώ ο Νέστορας το σήκωνε και το μετακινούσε για να πιει, εύκολα και σταθερά.
Στις άλλες δύο σειρές αναγράφεται έμμετρα:
ΗΟΣ ΔΑ[Ν] ΤΟΔΕΠΙΕCI : ΠΟΤΕΡΙ[Ο] : ΑΥΤΙΚΑ ΚΕΝΟΝ ΝΕΙ
ΗΙΜΕΡΟC HAIΡΕSEI : ΚΑLLΙSΤΕ[ΦΑ]ΝΟ : ΑΦΡΟΔΙΤΕS
Δηλαδή
"
Εκείνον που πιει αυτό το ποτήρι, αμέσως μόλις το πιειθα τον κυριέψει ο πόθος, η λαχτάρα ( ίμερος ) της ομορφοστεφανωμένης Αφροδίτης".
Πολλές ακόμη από τις πρώτες αλφαβητικές επιγραφές είναι γραμμένες σε στίχους. Το γιατί είναι ευεξήγητο.
Πριν το αλφάβητο οι σκέψεις, οι πληροφορίες, οι κρατούσες αντιλήψεις, οι απαραίτητες γνώσεις, μεταβιβάζονταν από τον ένα στον άλλο και από τη μια γενιά στην άλλη προφορικά. Για να διατηρούνται στη μνήμη διατυπώνονταν με αφορισμούς ή έμμετρα με στίχους. Την εποχή της ανακάλυψης του αλφαβήτου και για πολλά χρόνια ακόμη οι Ελληνες χρησιμοποιούσαν τους στίχους πολύ περισσότερο από όσο μπορούμε σήμερα να φανταστούμε. Και φυσικά με τη γραφή που θα υιοθετούσαν θα έγραφαν όσα θα έπρεπε ή θα ήθελαν να θυμούνται με ακρίβεια αλλά και αυτά που έλεγαν, και κατά βάση μιλούσαν με στίχους. Έτσι ανάμεσα σε αυτά που θα ήθελαν να γράψουν συμπεριλαμβάνονταν εμπορικοί κατάλογοι, συμφωνίες, νόμοι, άλλοι κατάλογοι, προγράμματα τελετών αλλά και πολλά άλλα μεταξύ των οποίων μπορεί να περιλάβει κανείς αποφθέγματα, έμμετρες συνομιλίες, έμμετρες οδηγίες συμπεριφοράς, έμμετρες λεπτομερείς περιγραφές του τρόπου που γίνονταν κάποιες εργασίες, και φυσικά τα ομηρικά έπη, αποσπάσματα από τα οποία οι ΄Ελληνες συνήθιζαν να απαγγέλουν.
Ο H. T. Wade-Gery έγραψε το 1949 ότι οι Έλληνες πρέπει να είχαν να εξυπηρετήσουν ειδικές ανάγκες με τη γραφή, ανάγκες που δεν μπορούσαν να εξυπηρετηθούν με τις γραφές τις προγενέστερες του αλφαβήτου. Παρατήρησε ακόμη ότι σε πολλές από τις παλαιότερες αλφαβητικές επιγραφές είναι γραμμένοι στίχοι και διατύπωσε κατηγορηματικά την άποψη ότι η αλφαβητική γραφή δημιουργήθηκε για να δοθεί η δυνατότητα καταγραφής εξάμετρων στίχων.
Ο Powell υιοθετεί και εξειδικεύει αυτή την άποψη. Το αλφάβητο δημιουργήθηκε από ένα άτομο που επιθυμούσε μεταξύ άλλων να καταγράψει την Ιλιάδα και την Οδύσσεια είναι η άποψή του. Για να καταγραφούν οι στίχοι έτσι ώστε να καταγραφεί το μέτρο και να αποδοθούν οι στίχοι έμμετρα κατά την ανάγνωση, είναι απαραίτητο να καταγραφούν με ακρίβεια οι συλλαβές και αυτό μόνο με την αλφαβητική γραφή μπορεί να επιτευχθεί.
Η υπόθεση των Wade-Gery και Powell συνεπάγεται ότι ο επινοητής του αλφαβήτου επεδίωκε εξ αρχής απόλυτη ακρίβεια στη γραπτή παράσταση των γλωσσικών ήχων. Πρόκειται για μια γοητευτική υπόθεση που στη μορφή που τη θέτει ο Powell προϋποθέτει ακόμη χρόνο δημιουργίας του αλφαβήτου μετά τη σύνθεση των ομηρικών επών. Με τις σημερινές απόψεις για τον πιθανό χρόνο δημιουργίας των ομηρικών επών, αυτή η υπόθεση μπορεί να είναι οριακά συμβατή με την υπόθεση επινόησης του αλφαβήτου κατά το τέλος του 9ου π.Χ. αιώνα.
Σημειώσεις
1
. Η περιγραφή της πρώτης από τις δύο πιο πάνω επιγραφές βασίστηκε στο βιβλίο του Ignace Gelb
"A Study of Writing". Η περιγραφή της δεύτερης βασίστηκε στα κείμενα και τις εικόνες του βιβλίου του Barry Powell, "
Homer and the origin of the greek alphabet". Όπως έχει αναφερθεί και οι δύο είναι γραμμένες από δεξιά προς τα αριστερά. Αντιθέτως οι ιωνικές επιγραφές και οι επιγραφές της Νάξου και της Θήρας είναι γραμμένες από τα αριστερά προς τα δεξιά.
Ιωάννης Κουμερτάς Περιηγητής
